MAŁGORZATA MUSIEROWICZ

ESD czy LSD?
(fragment ksišżki Kwiat kalafiora)

Najpierw wszedł Dmuchawiec, a za nim Pieróg. Razem z nimi weszła nieuzasadniona obawa i zupełna konsternacja.
Aniela zamarła z jednš nogš prostopadle wystawionš przed siebie i z rozcapierzonymi palcami obu ršk.
- Dzień dobry - powiedzieli nauczyciele razem i bardzo uprzejmie.
Z oœmiu obecnych członków Grupy ESD czworo było uczniami Liceum Poligraficznego, Ida zaœ chodziła do
podstawówki. A jednak nieuzasadniony przestrach Gabrieli, Danki i Pawła udzielił się całej reszcie grupy. Wszyscy mieli za sobš długoletniš praktykę szkolnš, która nauczyła ich jednego: że nie jest dobrze, kiedy nauczyciele pojawiajš się znienacka, z minami kwaœnymi i surowymi. Nic też dobrego nie wyniknie z ich nadmiernej uprzejmoœci, gdyż, jak wiadomo, nauczyciel nadmiernie uprzejmy - to nauczyciel szykujšcy podstępnš niespodziankę.
Aniela Kowalik jako jedyna z poligrafów znała Dmuchawca - była wszak podporš jego kółka teatralnego. Na równi z jego własnymi wychowankami wiedziała, że polonista sam w sobie nie przedstawia poważniejszego zagrożenia. Lecz i ona w ułamku sekundy pojęła, że jaki by Dmuchawiec nie był nieszkodliwy - jego pojawienie się tak nagłe i niespodziewane - nie może wróżyć niczego dobrego.
- Czy możemy usišœć? - spytał Pieróg z przewrotnym uœmieszkiem, napawajšc się żywym obrazem grozy, jakš wzbudził. Dopiero jego głos targnšł jestestwami zastygłych uczniów. Wszyscy z cichym westchnieniem powrócili do życia.
- Proszę bardzo - ocknęła się Gabriela, podsuwajšc profesorom dwa krzesła.
Usiedli, rozglšdajšc się wokół. Zza uchylonych drzwi dał się słyszeć męczeński kaszelek taty Borejki, który wygrzebał się z łóżka i przeczłapał ze swego pokoju do kuchni.
- I cóż? - spytał Pieróg, gładzšc delikatnie swš łysš czaszkę. - Co tu się dzieje, hm?
Dmuchawiec westchnšł z niechęciš, pokiwał się na krzeœle i założył nogę na nogę, całym sobš wyrażajšc moralny sprzeciw.
- A czemu ta uczennica jest w przeœcieradle? - chciał wiedzieć Pieróg, przypatrujšc się podejrzliwie Anieli.
Aniela drgnęła jak wyrwana z letargu i opuœciła nogę na ziemię.
- Przecież to Kowalikówna - powiedział Dmuchawiec takim tonem, jakby fakt, że uczennica w przeœcieradle nazywa się Kowalik, mógł cokolwiek wyjaœnić.
- To co? - zbił go z pantałyku Pieróg. - Pytałem, dlaczego ona jest w przeœcieradle?
- Panie kolego... - przemówił łagodzšco Dmuchawiec. -To przecież Kowalikówna... nasz Hamlet...
- Panie kolego, tylko bez pobłażania. Pan wie, czym to grozi. Jesteœmy tu po to, by wyjaœnić sprawę. Hm, tak. A więc, może młodzież nam powie, co tu się działo?
Zapadło krępujšce milczenie.
Nikt się nie kwapił z odpowiedziš. Bo cóż można było odpowiedzieć, u licha? Że Aniela prezentowała Taniec Lotosu? Że Robrojek był piszczałkš? Co można było powiedzieć, będšc kilkunastoletnim człowiekiem z pretensjami do dojrzałoœci i nie lubišcym się narażać na œmiesznoœć lub zarzut infantylizmu?
Ni stšd, ni zowšd przemówił Pyziak.
- Przepraszam - rzekš swobodnie. - Myœlę, że mamy prawo spytać, o co właœciwie chodzi?
Pieróg nie był zdania, że ktokolwiek poniżej trzydziestki ma prawo wiedzieć, o co właœciwie chodzi, i zwracać się do nauczyciela zbyt swobodnym tonem. Skarcił œmiałka wzrokiem.
- Odbywamy tu miłe spotkanie towarzyskie - nie zraził się Pyziak - Nie ma w tym niczego złego. A jednak wydaje mi się, że pan profesor ma nam coœ do zarzucenia.
Cisza.
- Dyrekcja dostała donos - wyrwał się Dmuchawiec, nim z otwartych ust Pieroga zdołał paœć grom.
- Panie kolego! - grom padł jednak, ale w stronę Dmuchawca. - Nie donos, nie donos, a powiadomienie.
- Co za różnica - powiedziała mina Dmuchawca, lecz on sam milczał.
- Może to pani Szczepańska?! - krzyknęła Gabrysia, którš nagle olœniło.
- Co to ma do rzeczy - zdekonspirował autorkę listu Pieróg. - Czy to ważne, kto napisał ten... to powiadomienie?
W zapadłej ciszy do pokoju weszła Nutria.
- Gabusiu, jeden pan przyszedł - powiedziała życzliwie.
- Dzień dobry - ukłonił się zza jej pleców krępy obywatel z rumieńcami i teczkš. Powiedział, że nazywa się Kaczmarek i jest przedstawicielem Komitetu Blokowego. Wœród rosnšcego zdumienia i pomieszania obecnych oœwiadczył on, że Komitet Blokowy otrzymał pismo od obywatelki Szczepańskiej w sprawie hałasów urzšdzanych w pokoju i piwnicy przez goœci państwa Borejków. Wyraził także pragnienie zbadania wzmiankowanej w liœcie dziury między mieszkaniami.
Przeprowadzono więc wizję lokalnš, Gabriela oœwietliła latarkš dziurę w œcianie za piecem i opowiedziała trzem oskarżycielom o kłopotach, jakie do tej pory otwór ten nastręczał. Mówišc, czuła wprost fizycznie utajonš za œcianš obecnoœć sšsiadki. Była tam, na pewno.
- Taak - rzekš Pieróg. -To tylko pogarsza waszš sytuację. W rzeczy samej, otwór jest tak duży, że sšsiadka ma ułatwionš, hm, kontrolę nad waszymi zebraniami. I w zwišzku z tym... lepiej się sami przyznajcie.
- Do czego? - zdumiała się grupa ESD.
- Radziłbym do wszystkiego - rzekš poufnie Pieróg.
- O, przepraszam... - te przeprosiny wyszły z ust speszonego ojca Borejki, który stanšwszy w drzwiach zielonego pokoju ujrzał się nagle niechlujnym starcem w szlafroku. -Bardzo przepraszam...
- Tato! - powiedziała Gabrysia tonem ni to błagalnym, ni to uszczęœliwionym. - Tato! ChodŸ do nas! Panie profesorze... panie dyrektorze... to nasz tata.
- Jestem z Komitetu Blokowego - przypomniał o sobie pan Kaczmarek.
- Co tu się dzieje? - zdumiał się ojciec, witajšc się z trzema panami krótkim uœciskiem dłoni. - Co panów do nas sprowadza?
- Donos sšsiadki - ršbnęła Gabriela.
- Ach, ach! - zamachał dłońmi Pieróg. Ojciec zignorował go odruchowo.
- Wszystko przez ten otwór! - rzekš domyœlnie. -Z wrodzonym niedbalstwem zapominamy wcišż, że trzeba go zapchać. Obiecuję jednak już niebawem...
- Nie o to idzie - Dmuchawiec poddał się przypływowi sympatii do pana Borejki. - Sšsiadka wniosła oskarżenie doœć poważne... chodzi, krótko mówišc, o narkotyki.
Ojca zamurowało.
Zamurowało też grupę ESD.
Nawet Pieróg ucichł z lekka, jakby okropnoœć zawarta w słowie "narkotyki" już go pozbawiła stanowiska wicedyrektora.
Dmuchawiec speszony cišgnšł dalej:
- Oczywiœcie ja, jako wychowawca, zmuszony zostałem - wbrew przekonaniu - do przyjœcia tu...
- Panie kolego!
- ...jakkolwiek znam dobrze kilkoro spoœród tych dzieci... I nie wierzę, żeby...
- Gabrielo - odzyskał mowę ojciec. - Czy masz coœ wspólnego z narkotykami?
- Nie, tato - odparła Gabriela spokojnie i stanowczo.
- Panowie - rzekš ojciec. - Od tego powinniœcie byli zaczšć. Jeœli moja córka twierdzi, że nie ma nic wspólnego z narkotykami, to bšdŸcie pewni, że istotnie nie ma.
Młodzież wypełniajšca pokój spojrzała na tatę Borejkę w spontanicznym odruchu uznania.
- To zapewnienie nie może nam wystarczyć - poważnie powiedział Pieróg. - Mamy polecenie od dyrekcji, żeby zbadać dokładnie tę sprawę. W czwartej klasie miesišc temu...
- Cokolwiek by się zdarzyło w czwartej klasie miesišc temu - wtršcił ojciec logicznie - nie sšdzę, żeby był to dowód przeciwko mojej córce.
- Proszę - zirytował się Pieróg. - Może niech pan najpierw przeczyta list obywatelki Szczepańskiej.
Ojciec przeczytał.
- Stwierdzam - rzekš z niesmakiem - że pismo to zawiera wyłšcznie insynuacje. Nie rozumiem, jak można na podstawie listu chorej kobiety oskarżać uczciwš i szlachetnš młodzież?
- Proszę pana, nie jest pan pierwszym ojcem, który idealizuje własne dziecko.
- Być może - odparš z powagš tata Borejko. - Ale ta okolicznoœć nie zmusi mnie, bym przestał wierzyć Gabrieli. Ręczę panu słowem honoru, że żadne z twierdzeń zawartych w tym liœcie nie jest prawdziwe.
- Niestety, to nie może mi wystarczyć - westchnšł Pieróg. - Proszę zrozumieć mojš sytuację, dyrektor będzie żšdał czegoœ bardziej konkretnego niż pańskie słowo.
Gabrysia wzięła list z ršk ojca i zagłębiła się w lekturze, podczas gdy grupa ESD zaglšdała jej przez ramię, a przedstawiciel Komitetu Blokowego robił swoje, opukujšc dyskretnie œciany.
- Tato, przepraszam - skończyła czytać Gabriela. - Jest jednak w tym liœcie twierdzenie zgodne z prawdš. Myœmy rzeczywiœcie założyli grupę.
Pierogowi zapaliły się oczy.
- A! Grupę!
- Tak. Ale nie jest to grupa nielegalna.
- Jak to - nie jest nielegalna? Czyżbyœcie jš legalizowali?
- No... nie... to była taka zabawa...
- Zawsze - rzekš Pieróg. - Zawsze zaczyna się od zabawy. No to, proszę, mów, Gabrielo. Posłuchamy - rozsiadł się w fotelu i z trudem powstrzymał się od wyjęcia notesu.
Na czoło zwartego szyku młodzieży wypchnęła się bojowa Aniela Kowalik. Jej czarne włosy były w nieładzie, sari z przeœcieradła podeptane i naderwane, oczy pozbawione okularów miały wyraz szklisty, policzki płonęły.
- Ja powiem - oœwiadczyła, wyglšdajšc na ofiarę haszyszu. - To jest Dyskusyjna Grupa Eksperymentalny Sygnał Dobra.
Nauczyciele i przedstawiciel Komitetu Blokowego spojrzeli po sobie znaczšco, jakby nazwa ta skojarzyła im się natychmiast z koloniami hippisów w Tybecie.
- No i co? - nacisnšł Pieróg.
- No...- peszyła się z wolna Aniela.- Po prostu... Zresztš, może ja pokażę protokół z poprzedniego zebrania.
- A, pokaż, pokaż - zgodził się Pieróg. Rozpoczęło się goršczkowe szukanie protokołu. Wreszcie Gabrysia znalazła go w podręczniku geografii i przekazała w ręce wicedyrektora.
- Dużo tego - zdziwił się Pieróg. Przeleciał oczami po kartkach zeszytowych, jakby szukał wœród nich kwitów za marihuanę.
- Dziwna nazwa - Eksperymentalny Sygnał Dobra.
- ESD - zauważył ojciec. - Tu ma pan klucz do nieporozumienia. Dzieci używajš skrótu ESD, a podsłuchujšca sšsiadka słyszy LSD. I tylko na tej podstawie pisze donosy...
- Przepraszam, to co wobec tego? - wtršcił przedstawiciel Komitetu Blokowego. - Mamy uznać, że nie ma sprawy?
- Rzeczywiœcie - Dmuchawiec przerwał sobie lekturę sprawozdań i z gasnšcym powoli uœmiechem mówił dalej: - z tego, co zdołałem wyczytać... doœć pobieżnie zresztš... Widzę, że program grupy ESD zakłada działalnoœć całkowicie jawnš i, powiedziałbym, nie zawoalowanš. Kolega Pieróg zgodzi się na pewno ze mnš, że możemy umorzyć postępowanie.
- O, nie - rzekš Pieróg. - Ja nic nie umarzam. Ja muszę bardzo dokładnie przestudiować to sprawozdanie. Potem trzeba będzie zdać sprawę dyrekcji... A potem - zobaczymy, co będzie.

1. Zastanów się, kiedy toczy się akcja tego fragmentu - zupełnie współczeœnie czy raczej około 30 lat temu? Uzasadnij.

2. Pełna nazwa Grupy ESD brzmi: Dyskusyjna Grupa: Eksperymentalny Sygnał Dobra. Domyœl się, na czym polegała działalnoœć grupy, a następnie sprawdŸ w powieœci Kwiat kalafiora prawdziwoœć swojego domysłu. Co sšdzisz o samym pomyœle spotykania się w celu przedyskutowania ważnych spraw, a nie tylko dla zabawy?

3. Jak członkowie grupy powinni zachować się wobec sšsiadki-donosicielki? WeŸ pod uwagę, że jest to osoba starsza i bardzo samotna.

4. Oceń zachowanie dorosłych występujšcych w tym fragmencie powieœci. Kto zrobił na tobie najlepsze wrażenie? a czy jest wœród bohaterów ktoœ ewidentnie zły? Zastanów się, na ile prawdziwe sš ksišżki M. Musierowicz.

5. ZnajdŸ w tekœcie fragmenty humorystyczne. W jakim celu wprowadziła je pisarka?

6. Czy znasz ksišżki Małgorzaty Musierowicz? Przygotuj sam lub w grupie prezentację sylwetki i twórczoœci tej pisarki.