JANPARANDOWSKI

Stworzenie człowieka

...człowiek jest tworem jednego z tytanów - Prometeusza, który ulepił go z gliny pomieszanej ze łzami. Duszę zaœ dał mu z ognia niebieskiego, którego parę iskier ukradł z rydwanu słońca. Niedaleko miasta Panopeus pokazywano chatę z cegieł, gdzie Prometeusz ongi dokonywał swej pracy. Dokoła leżały odłamki gliniastej ziemi, a szedł z nich zapach jakby ciała ludzkiego. Były to bowiem resztki nie zużytego materiału. Dziœ jeszcze czerwona ziemia beocka przypomina baœń o stworzycielu rodu ludzkiego.
Człowiek Prometeusza był słaby i nagi. Palce miał zakończone zbyt kruchymi paznokciami, by mu były obronš przed pazurami dzikich zwierzšt. Jedynie jego postać, niepodobna do otaczajšcych stworzeń, była widocznym obrazem bogów. Brakowało mu tylko ich siły. Niby młode zjawy senne błšdzili ludzie, bezradni wobec potęg przyrody, której nie rozumieli. Wszystkie ich czyny były nieœwiadome i bezładne. Widzšc to Prometeusz ponownie zakradł się do wielkiego spichlerza ognia w niebiesiech i przyniósł na ziemię pierwsze zarzewie. W siedzibach ludzkich zapłonęły jasne ogniska ogrzewajšc mieszkańców i płoszšc drapieżne bestie. Mšdry tytan uczył ludzi umiejętnego używania ognia, sztuk i rzemiosł.
Nie podobało się to Dzeusowi. Majšc w pamięci niedawnš walkę z gigantami, obawiał się wszystkiego, co pochodzi z ziemi. Kazał tedy Hefajstosowi, z bogów najbieglejszemu we wszelkich kunsztach, stworzyć kobietę cudnej urody, na wzór bogiń nieœmiertelnych. Gdy misterne to dzieło już było gotowe, Atena nauczyła pierwszš niewiastę pięknych robót kobiecych; Afrodyta otoczyła jej oblicze wdziękiem i w oczy wlała urok uwodzicielski; Hermes dał je skryty i pochlebczy charakter wraz z darem kuszšcej wymowy; w końcu ubrano jš w złoto i uwieńczono kwiatami. I nazwano jš Pandorš, albowiem była ona darem dla ludzi od wszystkich bogów i każdy z bogów obdarzył jš jakšœ szczególnš właœciwoœciš. W posagu otrzymała glinianš beczułkę szczelnie zamkniętš, której zawartoœci nikt nie znał.
Tak wyposażonš Pandorę zaprowadził Hermes, posłaniec bogów, na ziemię i zostawił jš przed chatš Prometeusza. Mšdry tytan wyszedł przed dom przyjrzeć się pięknej nieznajomej i od razu zwietrzył jakiœ podstęp. Nie przyjšł jej więc, ale odprawił i innym doradzał tak samo postšpić. Lecz Prometeusz miał brata nie bardzo rozumnego, imieniem Epimeteusz, co się wykłada: "wstecz myœlšcy". Ten nie tylko nie wygnał Pandory, lecz natychmiast z niš się ożenił. Pandora ciekawa była zajrzeć do owej beczułki, którš bogowie dali jej we wianie. Ale przyszedł Prometeusz, odwiódł brata na stronę i przestrzegał: "Niemšdry Epimeteuszu - rzekš - zrobiłeœ już jedno głupstwo, żeœ tę niewiastę, na zło chyba stworzonš przez bogów, przyjšł do domu. Nie czyń przynajmniej drugiego głupstwa i nie otwieraj beczki ani żonie nie pozwalaj, bo tak mi się zdaje, że w niej jakieœ wielkie licho siedzi". Epimeteusz przyrzekł, że się nad tym zastanowi. Miał zwyczaj myœleć bardzo długo i powoli, tak że zanim zdšżył rozważyć słowa brata, szybkomówna Pandora nakłoniła go do otwarcia beczki. I oczywiœcie stało się nieszczęœcie. Ledwo podniesiono wieko, wyleciały na œwiat wszystkie smutki, troski, nędze i choroby i jak kruki obsiadły biednš ludzkoœć.
Prometeusz chciał teraz bogom podstępem za podstęp odpłacić. Zabił wołu i podzielił go na dwie częœci: osobno złożył mięso, które owinšł skórš, oddzielnie zaœ koœci, i nakrył je tłuszczem. Zaczem poprosił Dzeusa: "Którš częœć weŸmiesz, będzie odtšd bogom poœwięcona". Dzeus wybrał tę, gdzie było więcej tłuszczu, domyœlajšc się pod jego grubš warstwš najdelikatniejszego mięsa. Natychmiast przekonał się, że to same koœci, okryte najgorszym tłuszczem. Ale wyrok był niecofniony: te właœnie częœci zwierzšt składano w ofierze bogom niebieskim.
Dzeus zemœcił się okrutnie. Na jego rozkaz przykuto Prometeusza do skały Kaukazu. Co dzień zgłodniały orzeł zalatywał, by mu wyjadać wštrobę, która wcišż odrastała. Wokoło było pusto i głucho. Skazaniec nie słyszał głosu ludzkiego ani nie ukazywała mu się twarz przyjazna. Palony goršcymi promieniami słońca, bez ruchu i spoczynku, trwał Prometeusz, niby wieczny wartownik, dla którego zawsze póŸno przychodzi noc w płaszczu gwiaŸdzistym i za póŸno zorza poranku roztapia się w ciepłocie dnia. Jego próżne jęki spadały w przepaœć gór jak martwe kamienie.
Prometeusz jest jednš z najwznioœlejszych postaci w mitologii - bóg, który cierpiał przez miłoœć dla ludzi. Zanim do nich przemówił, byli jak œlepcy i brodzili w mroku, nie wiedzšc ani o sobie nic, ani o œwiecie otaczajšcym, były im obce budowy kamienne, strzelajšce ku słońcu, nie znali sztuki ciesielskiej. Nie umieli powiedzieć, kiedy następuje kres zimy lub kwietnej wiosny, albo jesieni bogatej w plony. Żyli jak mrówki w ciemnych jaskiniach, aż on im pokazał, gdzie wschodzš gwiazdy i kędy zachodzš. Dał im naukę o liczbach, najprzedniejszš wiedzę i objawił kunszt pisania, ten skarbiec pamięci i Ÿródło poezji. Oswoił zwierzęta, konie zaprzšgš do wozu i na słone morze spuœcił płóciennoskrzydłe statki. Dał chorym lekarstwa kojšce i wynalazł zioła, które ból usuwajš. W głębi ziemi wyœledził cenne metale i objawił, jak ze snu, lotu ptaków i głosów w przyrodzie odgadywać przyszłoœć. Prometeusz w człowieku rozbudził ducha i dał mu moc panowania nad œwiatem. [...]


Podręcznik 5 klasy

Język polski w szkole

Strona główna