Aleksander Puszkin

ALEKSANDER PUSZKIN

(1799-1837), najwybitniejszy romantyk rosyjski, odegra� w literaturze Rosji podobn� rol�, jak Mickiewicz w Polsce (obaj zreszt� poznali si� podczas przymusowego pobytu Mickiewicza w Rosji). Zbli�ony do dekabryst�w (rewolucjonist�w, kt�rzy w 1826 podj�li kompletnie nieudan� pr�b� przewrotu politycznego) stworzy� wiele �mia�ych wierszy politycznych (oda Wolno�� 1817), za kt�re w 1820 r. Zosta� zes�any na Kaukaz. Tam powsta� cykl poemat�w, pozostaj�cych pod wp�ywem Byrona, oraz tragedia Borys Godunow, ukazuj�ca na tle wydarze� z historii Rosji i Polski XVII w. narodziny narodu rosyjskiego. Po upadku dekabryst�w car Miko�aj i uzna�, i� lepiej mie� Puszkina pod osobist� kontrol�. Poeta zosta� odwo�any z zes�ania i oddany pod nadz�r policyjno-cenzorski (wiele jego utwor�w osobi�cie cenzurowa� car). We wrogim otoczeniu, prowadz�c skomplikowan� gr� ust�pstw z carem, otoczony niech�ci� dworak�w, zosta� zamordowany w sprowokowanym pojedynku. W okresie dworskim stworzy� swe najwi�ksze dzie�a. W�r�d nich znajduje si� poemat Je�dziec miedziany (1833) - polemika z Ust�pem III cz�ci Dziad�w Mickiewicza (kt�rych nie zrozumia�, potraktowa� jako utw�r antyrosyjski, a nie antycarski). Najwi�kszym dzie�em Puszkina jest poemat dygresyjny Eugeniusz Oniegin (wydany 1833), nie tyle ze wzgl�du na wizerunek tytu�owego bohatera, typowego dziecka swej epoki trawionego chorob� wieku, ile z powodu mistrzostwa artystycznego, wirtuozerii wersyfikacyjnej (kt�rej nie oddaje polski przek�ad) oraz bogactwa j�zyka.

WIERSZE

[C� tobie imi� moje powie�]

[Czy mi wybaczysz]

Do *** przek�ad: Seweryn Pollak

Do *** przek�ad: Wiktor Woroszylski

[Gdy w u�cisk]

Kocha�em pani� przek�ad: Julian Tuwim

Kocha�em pani� przek�ad: Anatol Niechaj

[Na wzg�rzach Gruzji]

Noc

Rozstanie

Ty i pan

Kocha�em pani� Kocha�em pani� - I mi�o�ci mojej Mo�e si� jeszcze resztki w duszy tl�, Lecz niech to pani ju� nie niepokoi, Nie chc� ci� smuci� nawet my�l� t�. Kocha�em bez nadziei i w pokorze, W m�ce zazdro�ci, nie�mia�o�ci, trw�g, Tak czule, tak prawdziwie - �e daj Bo�e Aby ci� inny tak pokocha� m�g�. prze�o�y� Julian Tuwim	[Я вас любил ] Я вас любил: любовь ещё, быть может, В душе моей угасла не совсем; Но пусть она вас больше не тревожит; Я не хочу печалить вас ничем. Я вас любил безмолвно, безнадежно, То робостью, то ревностью томим; Я вас любил так искренно, так нежно, Как дай вам Бог любимой быть другим. Kocha�em pani� Kocha�em Pani� - tej mi�o�ci p�omyk Jeszcze by� mo�e w duszy mej nie zgas�. Lecz niech by ju� nie grozi� on nikomu, Nie chc� zasmuci� Pani cho�by raz. Kocha�em Pani� - milczkiem, beznadziejnie, Nie�mia�y i zazdrosny cz�sto go��. Kocha�em tak sumiennie, tak p�omiennie, Jak dalib�g pokocha jeszcze kto�. prze�o�y� Anatol Niechaj N A G � R �
К *** Я помню чудное мгновенье: Передо мной явилась ты, Как мимолетное виденье, Как гений чистой красоты. В томленьях грусти безнадежной, В тревогах шумной суеты, Звучал мне долго голос нежный, И снились милые черты. Шли годы. Бурь порыв мятежный Рассеял прежние мечты, И я забыл твой голос нежный, Твои небесные черты. В глуши, во мраке заточенья Тянулись тихо дни мои Без божества, без вдохновенья, Без слез, без жизни, без любви. � Душе настало пробужденье: И вот опять явилась ты, Как мимолетное виденье, Как гений чистой красоты. И сердце бьется в упоенье, И для него воскресли вновь И божество и вдохновенье, И жизнь, и слезы, и любовь.	Do * Pami�tam nag�e zachwycenie: Niespodziewanie ci� ujrza�em Jak nieuchwytne przywidzenie, Jak pi�kne b�stwa doskona�e. W udr�ce �alu rozpaczliwej, Pod niespokojnych trosk nawa�em D�ugo s�ysza�em g�os tw�j tkliwy I mi�e rysy w snach widzia�em. Mija�y lata. Burz porywy Marzenia dawne potarga�y, Uszed� z pami�ci g�os tw�j tkliwy I wdzi�k twych rys�w doskona�y. W wi�zieniu, w mroku opuszczenia Dni moje z wolna up�ywa�y, Wyzbyte wiary, �ez natchnienia, Pr�ne mi�o�ci, pr�ne chwa�y. Lecz przysz�o duszy przebudzenie: I oto znowu ci� ujrza�em Jak nieuchwytne przywidzenie, Jak pi�kne b�stwo doskona�e. I serce bije upojeniem, I zn�w dla serca zmartwychwsta�y Wiara i mi�o��, i natchnienie, I �zy, i �ycie pe�ne chwa�y. prze�o�y� Seweryn Pollak Do * Cudowne pomn� oka mgnienie, Harmoni� tkni�ty wzrok i s�uch: Zjawi�a� si� jak przywidzenie, Czystego pi�kna lotny duch. �r�d melancholii, �r�d udr�ki, �r�d krz�taniny p�onnych dni, Twojego g�osu tkliwe d�wi�ki I twarz niebia�ska mi si� �ni. Lecz id� lata, burz porywem Najs�odszych marze� p�osz�c r�j. I zapomnia�em d�wi�ki tkliwe, I znikn�� widok mi�y tw�j. I w g�uszy, w mrokach zniewolenia Leniwie czas znosi�em z�y - Dni bez mi�o�ci, bez natchnienia, Bez b�stwa - ach, bez jednej �zy. A� wtem - jak duszy przebudzenie, Harmoni� tkni�ty wzrok i s�uch: Zn�w si� zjawi�a� - przywidzenie, Czystego pi�kna lotny duch. I ro�nie w sercu upojenie, I w zmartwychwsta�ym znowu dr�y Jak dawniej mi�o�� i natchnienie, I b�stwo �yje w nim, i �zy. prze�o�y� Wiktor Woroszylski N A G � R �
Ночь Мой голос для тебя и ласковый и томный Тревожит позднее молчанье ночи темной. Близ ложа моего печальная свеча Горит; мои стихи, сливаясь и журча, Текут, ручьи любви, текут, полны тобою. Во тьме твои глаза блистают предо мною, Мне улыбаются, и звуки слышу я : Мой друг, мой нежный друг... люблю... твоя... твоя...	Noc G�os m�j dla ciebie tkliwy jest i rzewny, Zak��ca cisz� nocn� g�os m�j �piewny. Przy �o�u �wieca sm�tna w tej godzinie Pali si�; wierszy moich strumie� p�ynie, Mi�o�ci strumie� pe�ny twych urok�w, Przede mn� oczy twoje b�yszcz� w mroku I brzmienie s��w odzywa si� w pokojach: - M�j mi�y... kocham ci�... jam twoja... twoja... prze�o�y� Jan Brzechwa N A G � R �

Ты и вы Пустое вы сердечным ты Она обмолвясь заменила, И все счастливые мечты В душе влюбленной возбудила. Пред ней задумчиво стою; Свести очей с нее нет силы; И говорю ей: как вы милы! И мыслю: как тебя люблю!	Ty i pan Zamiast pustego "pan" - w rozmowie Wyrwa�o jej si� czu�e "ty", I wszystkie najszcz�liwsze sny Zbudzi�a w duszy przy tym s�owie. Wpatrzony, mi�o�� wzrokiem �l�, T�sknota serce me przepe�nia, I m�wi�: jaka pani mi�a! I my�l�: jak ja kocham Ciebie! prze�o�y� Julian Tuwim N A G � R �
Прощание В последний раз твой образ милый Дерзаю мысленно ласкать, Будить мечту сердечной силой И с негой робкой и унылой Твою любовь воспоминать. Бегут, меняясь, наши лета, Меняя всё, меняя нас, Уж ты для своего поэта Могильным сумраком одета, И для тебя твой друг угас. Прими же, дальная подруга, Прощанье сердца моего, Как овдовевшая супруга, Как друг, обнявший молча друга Пред заточением его.	Rozstanie Ostatni raz tw� posta� mi�� Wa�� si� my�l� tuli� dzi� I wskrzesza� sny serdeczn� si��, �a�o�ci� tkliw� i wstydliw� O twej mi�o�ci budzi� my�l. Mijaj� lata - i, niestety, Zmieniaj� �wiat, zmieniaj� nas! W mogilnym mroku, w g��bi Lety Widzi ci� dzisiaj wzrok poety, Lecz i poeta tobie zgas�. Wi�c mego serca po�egnanie Przyjmij, daleka! Czo�o sk�o�, Jak �ona, gdy si� wdow� stanie, Jak wierny druh, co przed wygnaniem Bez s�owa �ciska bratni� d�o�. prze�o�y� Julian Tuwim N A G � R �
[Что в имени тебе моем�] Что в имени тебе моем? Оно умрет, как шум печальный Волны, плеснувшей в берег дальный, Как звук ночной в лесу глухом. Оно на памятном листке Оставит мертвый след, подобный Узору надписи надгробной На непонятном языке. Что в нем? Забытое давно В волненьях новых и мятежных, Твоей душе не даст оно Воспоминаний чистых, нежных. Но в день печали, в тишине, Произнеси его тоскуя; Скажи: есть память обо мне, Есть в мире сердце, где живу я...	[C� tobie imi� moje powie�] C� tobie imi� moje powie? Umrze jak smutny poszum fali, Co plunie w brzeg i zmilknie w dali, jak noc� g�uch� d�wi�k w d�browie, Skre�lone w twoim imionniku, Zostawi martwy l�d, podobny Do hieroglif�w p�yt nagrobnych W niezrozumia�ym j�zyku. C� po nim? Pami�� jego zg�uszy Wir wzrusze� nowych i burzliwych I ju� nie wskrzesi w twojej duszy Uczu� niewinnych, wspomnie� tkliwych. Lecz gdy ci b�dzie smutno - wspomnij, Wym�w je szeptem jak niczyje I powiedz: kto� pami�ta o mnie, Jest w �wiecie serce, w kt�rym �yj�. prze�o�y� Julian Tuwim N A G � R �
[Простишь ли мне ревнивые мечты] Простишь ли мне ревнивые мечты, Моей любви безумное волненье? Ты мне верна: зачем же любишь ты Всегда пугать мое воображенье? Окружена поклонников толпой, Зачем для всех казаться хочешь милой, И всех дарит надеждою пустой Твой чудный взор, то нежный, то унылый? Мной овладев, мне разум омрачив, Уверена в любви моей несчастной, Не видишь ты, когда, в толпе их страстной, Беседы чужд, один и молчалив, Терзаюсь я досадой одинокой; Ни слова мне, ни взгляда... друг жестокой! Хочу ль бежать: с боязнью и мольбой Твои глаза не следуют за мной. Заводит ли красавица другая Двусмысленный со мною разговор: Спокойна ты; веселый твой укор Меня мертвит, любви не выражая. Скажи еще: соперник вечный мой, На едине застав меня с тобой, Зачем тебя приветствует лукаво?... Что ж он тебе? Скажи, какое право Имеет он бледнеть и ревновать?... В нескромный час меж вечера и света, Без матери, одна, полу-одета, Зачем его должна ты принимать?... Но я любим.... На едине со мною Ты так нежна! Лобзания твои Так пламенны! Слова твоей любви Так искренно полны твоей душою! Тебе смешны мучения мои; Но я любим, тебя я понимаю. Мой милый друг, не мучь меня, молю: Не знаешь ты, как сильно я люблю, Не знаешь ты, как тяжко я страдаю.	[Czy mi wybaczysz] Czy mi wybaczysz moje zazdrosne rojenia, Szale�stwo mej mi�o�ci wci�� nieokie�znane? Ty� mi wierna, wi�c sk�d�e znowu te zachcenia, A�eby wyobra�ni mej zadawa� ran�? Dlaczego, otoczona t�umem wielbicieli, W�r�d gwaru zabaw, chcesz si� wszystkim wyda� mi�a I ze wszystkimi pust� nadziej� si� dzieli Tw�j wzrok smutny, kt�rego blask czu�o�� za�mi�a? Zaw�adn�wszy m� dusz�, rozum zamroczywszy, Pewna sta�o�ci moich uczu� nieszcz�liwych, Nie widzisz nawet, gdy w�r�d spojrze� po��dliwych, Obcy gwarowi rozm�w i od wszystkich cichszy, M�cz� si� w trosce mojej; wi�c dla mnie ni s�owa, Ni jednego spojrzenia... Kochanko surowa! Czy kiedy chc� ucieka�, pe�ne pr�b i trwogi Twoje oczy nie biegn� zawr�ci� mnie z drogi Albo gdy jaka� pi�kna dziewczyna w pobli�u Dwuznaczn� zacznie ze mn� prowadzi� rozmow�, Ty� spokojna, a mnie tw�j �artobliwy wyrzut Pora�a jak �wiadectwo niekochania nowe. Powiedz jeszcze, dlaczego memu rywalowi, Gdy zastanie nas z sob� i ciebie pozdrowi, Pozwalasz, by zmru�onym spojrzeniem wyznawa�? C� ma do ciebie? Powiedz, jakie� jego prawa, Aby bledn�� z zazdro�ci, kiedy nas zobaczy? Mi�dzy zmierzchem a �witem w nieskromnej godzinie Bez matki, czy� przystoi samotnej dziewczynie P�odzianej przyjmowa� go... I c� to znaczy? Lecz jam kochany przecie�... Kiedy�my we dwoje, Tak czu�a jeste� dla mnie! Poca�unki twoje Tak p�omienne! i twojej mi�o�ci wyrazy Tak szczere, pe�ne serca twojego bez skazy. �mieszne dla ciebie musz� by� cierpienia moje. Lecz jam kochany przecie�... Ja ciebie rozumiem, Moja mi�a, wi�c nie dr�cz mnie, ja ci� zaklinam, Ty nie wiesz, jak ja mocno ci� kocham, jedyna, Ty nie wiesz, jak okrutnie cierpie� umiem. prze�o�y� Mieczys�aw Jastrun N A G � R �
[Когда в объятия мои] Когда в объятия мои Твой стройный стан я заключаю И речи нежные любви Тебе с восторгом расточаю, Безмолвна, от стесненных рук Освобождая стан свой гибкий, Ты отвечаешь, милый друг, Мне недоверчивой улыбкой; Прилежно в памяти храня Измен печальные преданья, Ты без участья и вниманья Уныло слушаешь меня... Кляну коварные старанья Преступной юности моей И встреч условных ожиданья В садах, в безмолвии ночей. Кляну речей любовный шепот, Стихов таинственный напев, И ласки легковерных дев, И слезы их, и поздний ропот.	[Gdy w u�cisk] Gdy w u�cisk wiotk� kibi� tw� Oplotem zamkn� - I upojnie Z zachwytu i rozkoszy dr��c S�owa mi�o�ci sypi� hojnie, Ty - od u�cisku ramion mych Milcz�c uwalniasz si� i s�aniasz, I odpowiadasz w zamian mi U�miechem... lecz niedowierzania. �a�osne dzieje dawnych zdrad W pami�ci przechowuj�c skrz�tnie, S��w moich s�uchasz oboj�tnie I osowia�a patrzysz w �wiat. Przeklinam grzeszn� m�od� krew, Przemy�lne dawnych lat zabiegi I tajne schadzki, i przeszpiegi W ogrodach, noc�, w mroku drzew, I szepty s�odkie i szalone, I wierszy melodyjny wiew, Pieszczoty �atwowiernych dziew I �zy, i skargi ich sp�nione prze�o�y� Julian Tuwim N A G � R �
[На холмах Грузии] На холмах Грузии лежит ночная мгла; Шумит Арагва предо мною. Мне грустно и легко; печаль моя светла; Печаль моя полна тобою, Тобой, одной тобой... Унынья моего Ничто не мучит, не тревожит, И сердце вновь горит и любит - оттого, Что не любить оно не может.	[Na wzg�rzach Gruzji] Na wzg�rzach Gruzji le�y nocna mg�a, U moich st�p Aragawa szumi pienna. Smutno i lekko mi. T�sknota ma �wietlana jest i ciebie jednej pe�na. Ciebie jedynej! Smutkiem moich sn�w Ju� ci� nie dr�cz� d�u�ej i nie trwo��, I serce p�onie, serce kocha zn�w, Nie kocha� bowiem - ju� nie mo�e. prze�o�y� Julian Tuwim N A G � R �

Rozmiar: 2030 bajt�w

Antologia poezji