Siostra siedmiu kruków
(na motywach utworu J. Porazińskiej)

Dawno, dawno temu za górami, za lasami żyła stara matka z córkš i siedmioma synami.
Córka, najstarsza, była pracowita, robota jej się w rękach paliła. A synowie jak to chłopaki tylko im zabawa w głowie.
Pewnego jesiennego dnia wraca matka z chrustem z lasu do chaty, a tu cała mška, która miała do nowych zbiorów dać chleb rodzinie, na podłodze rozsypana. Rozdokazywani synowie mškš po chałupie sypiš i krzyczš:
- Œnieg, matko, œnieg w domu pada!
Zapłakała gorzko stara matka i słowa niewczesne z ust jej się wyrwały:

- A bodajbyœcie czarnymi krukami w œwiat polecieli!
Zaszumiało w chałupie, pociemniało. Nie ma już siedmiu rozbawionych chłopaków, zamiast nich siedem czarnych kruków skrzydłami łopocze. I nim zdšżyła matka okno zamknšć, ptaki-synowie w œwiat wylecieli.
Zapłakało gorzko biedne matczysko, włosy z głowy rwie i siebie najcięższymi słowami obrzuca. Pogršżyła się w boleœci tak bardzo, że po siedmiu dniach zmarła.
Córka sama na œwiecie została. Zamknęła chałupę na cztery spusty i poszła, gdzie oczy poniosš. Jeszcze kilka dni temu miała kochajšcš matkę i siedmiu braci, którzy choć urwisy i rozrabiaki Ÿli przecież nie byli. Teraz sama jak ten palec musi się tułać po ziemi, nie wiedzšc dokšd skierować kroki, by braci odszukać.
Usiadła na brzegu rzeczki i prosi:
Strumieniu, wartki strumieniu
ulituj się memu strapieniu.
Powiedz, na jakie pustkowie
lecš moi braciszkowie.
Zakipiała woda, zaszumiał strumień:
IdŸ z moim biegiem, sieroto,
aż dojdziesz nad rzekę złotš.
Rzeka do morza bieży,
na morzu wyspa leży.
Tam znajdziesz swoich braci
w niezmienionej postaci.
Podziękowała strumieniowi dziewczyna i ruszyła w drogę. Szła polami, lasami, pustkowiami. Nigdzie nie przystawała, bo spieszno jej było do braci, a bała się też, że jš zima w drodze zaskoczy.
Szła siedem dni i siedem nocy, aż doszła do brzegów złotej rzeki. Wkoło rozcišgał się przepiękny widok. Siostra jednak nie zatrzymała się nawet na chwilę, żeby urodę rzeki podziwiać, tylko ruszyła dalej. Po kolejnych siedmiu dniach i nocach doszła nad morze, do którego oprócz złotej rzeki wpadała rzeka srebrna i szmaragdowa. Kto by się w wodach tego morza zanurzył, już do końca życia nie zaznałby nędzy, a bogactwo szłoby za nim krok w krok. Ale nie złoto i srebro było w głowie biednej dziewczynie. Przed niš, hen na horyzoncie widniała wyspa. Na tej wyspie jej bracia-kruki znaleŸli sobie kryjówkę. Tylko jak do nich dotrzeć? Łódki żadnej na brzegu nie widać, a wyspa za daleko, żeby do niej płynšć.
Usiadła siostra nad wodš i gorzko zapłakała. Toż to czysta złoœliwoœć losu być tak blisko braci i nie móc do nich dotrzeć.
Wtem w powietrzu zaszumiało, niebo w koło pociemniało. Nadlatuje siedem czarnych kruków, dziewczynę pazurami za bluzkę chwyta i na odległš wyspę z wysiłkiem niesie. Tam kruki w chłopców się przemieniajš i siostrę w ramiona biorš. Wyspa rozbrzmiewa radosnym i bezładnym gwarem.
- Siostrzyczko najmilsza, skšd się tu wzięłaœ? - woła jeden z braci.
- Co w domu? Co z matkš? - przerywa mu drugi i pozostali.
Wszyscy oœmioro matkę zgodnie opłakali i nad przyszłoœciš zaczęli się zastanawiać. Jak długo samotna ósemka dzieci, bez żadnego kontaktu z ludŸmi może żyć na czarodziejskiej wyspie? a opuœcić jej nie wolno, bo tylko tu bracia wracajš do ludzkiej postaci.
- Musi być jakiœ sposób, żeby was odczarować - twierdzi siostra. - Jaki?
- My, siostrzyczko, nie wiemy - odpowiada najstarszy brat. - Ale za morzem żyje Mšdra staruszka, która ponoć wie wszystko. Zaniesiemy cię do niej.
O œwicie siedem kruków z wyspy wylatuje i za morze frunie. Czemu tak powoli lecš, z takim wysiłkiem machajš skrzydłami? Wydaje się, jakby ciężar ogromny w szponach nieœli. Oby tylko nie upuœcili go do morza, bo razem z nim utonęłyby ich nadzieje na odzyskanie ludzkiej postaci.
Mocno trzymały kruki siostrę w swych pazurach. Na drugi brzeg ja doniosły i przed chatš Mšdrej zostawiły. Opowiedziała dziewczyna staruszce o wszystkim i o pomoc, o radę poprosiła.
- Masz silnš wolę braci odczarować? - pyta Mšdra.
Siostra tylko głowš skinęła i czeka, co będzie dalej.
- Musisz zdobyć się na największe wyrzeczenia - cišgnie staruszka. - Jeœli jesteœ gotowa, słuchaj. W głuchym borze, którego oko ludzkie nigdy nie oglšdało, posiejesz len. PóŸniej go zbierzesz, wymiędlisz*, nić uprzędziesz i utkasz z niej koszule dla braci. Kiedy je włożš, zły czar przeminie. Ale jest jeden warunek przez cały ten czas musisz milczeć jak grób. Nie wolno ci pisnšć ani słowa, choćby życie twoje wisiało na włosku. No i co, nadal chcesz braci odczarować? Widzę, że dzielna jesteœ. Może ci się uda.
Znalazły kruki bór, którego oko ludzkie nigdy nie oglšdało i zaniosły tam swojš siostrę. Tak rozpoczęła się ich walka ze złym czarem spowodowanym niewczesnymi słowami starej matki.
Dziewczyna znalazła polanę w borze, na której postawiła sobie szałas, a obok niego posiała len. Kruki strzegły jej bezpieczeństwa, dzikie zwierzęta od polany odganiajšc, ludzi na manowce zwodzšc.
Nawet nieŸle by im się żyło, gdyby nie to, że rozmawiać ze sobš nie mogli. Siostra milczeć musiała, a bracia jedynie kraa, kraa... powiedzieć umieli.
Len wyrósł wspaniale. Gdy zbliżała się pora zbierania, bracia postanowili na swojš wyspę polecieć, by dom na przyjęcie siostry przygotować. Tam mieli razem zamieszkać do momentu, kiedy koszule będš gotowe.
Trzeba trafu, że w tym samym akurat czasie król pobliskiego państwa na polowanie wyruszył i w pogoni za wspaniałym jeleniem zapędził się w okolice, w których dotšd żaden człowiek nie bywał. Konia zgonił, jelenia nie dopadł, za to znalazł szałas na polanie, a w nim samotnš dziewczynę.
- Ktoœ ty? - pyta król, ale ona tylko ręce rozkłada i na migi pokazuje, że mówić nie może.
Zlitował się król nad niemowš i do swego zamku postanowił jš zabrać.
Długo szukały kruki swojej siostry. W całym borze jej nie było. Tylko zabrany len œwiadczył, że odeszła z dobrej woli.
Polecieli bracia w cztery strony œwiata siostry szukać. A siostra w królewskim więzieniu tka płótno. Dlaczego w więzieniu? Zła siostra króla, która kochała ludzkie nieszczęœcie, rzuciła na niemowę oskarżenie o czary.
Postawiono dziewczynę przed sšdem.
- Kim jesteœ? - pyta sędzia. - Na pewno jesteœ czarownicš. Tylko czarownice mieszkajš samotnie w ciemnym borze.
Cóż ma rzec siostra siedmiu kruków? Jeœli milczenie złamie, braci na wiecznš poniewierkę skaże, jeœli nic nie powie spalš jš jako czarownicę.
- Wytłumacz się jakoœ! - grzmi sędzia. - Bo będę musiał cię skazać.
Ale dziewczyna milczy.
I skazali jš na œmierć przez spalenie na stosie.
Król jednak wyroku nie pozwolił od razu wykonać. Kazał niemowę wtršcić do lochu i wyznaczył termin jeœli w cišgu siedmiu dni nie zjawi się nikt, kto by dziewczynę wzišł w obronę, to wtedy stos zostanie rozpalony.
Pozwoli jej wzišć do lochu płótno, więc siedzi teraz w więzieniu i koszule szyje. Szeœć już ukończyła, właœnie siódmš rozpoczyna, a tu siódmy dzień się kończy. Nie zjawił się żaden obrońca, bo i zjawić się nie mógł. Tylko kruki nad więzieniem kršżš, ale nikt ich krakania nie rozumie.
O œwicie ósmego dnia zaprowadzono dziewczynę na największy plac w mieœcie, gdzie już stos był ułożony.
- Masz ostatniš okazję, by udowodnić, że nie jesteœ czarownicš - rzekš król.
Ale ona milczy i coœ pracowicie wyszywa. Dopiero gdy kat ogień pod stos podłożył, rzuciła koszule w powietrze i...
- Bracia, bywajcie! - zakrzyknęła.
W tej chwili niebo gwałtownie pociemniało, rozlegš się łopot ptasich skrzydeł i tumany piachu wzbiły się na placu tak wielkie, że wszyscy musieli oczy zamknšć. A kiedy je otworzyli, ujrzeli siedmiu nieznanych młodzieńców.
Oj, wyroœli, zmężnieli bracia przez ten czas, który pod ptasiš postaciš spędzili. - To moi obrońcy! - krzyknęła siostra i ku młodzieńcom się rzuciła.
Wielka była radoœć rodzeństwa. Ucieszył się też król, że może niemowę, która niemowš być przestała, ułaskawić. Ucieszyli się ludzie w mieœcie, bo każdy lubi szczęœliwe zakończenia. Tylko siostra królewska zła była. Ale nikt się tym nie przejmował, bo wszyscy woleli bawić się wesoło na wielkiej uczcie, którš król wydał z okazji odczarowania siedmiu kruków i ich siostry niemowy.

1. Napisz, co znaczš zwroty: zwodzić na manowce, robota w rękach się pali, życie wisiało na włosku.
2. Ucieszyli się ludzie w mieœcie, bo każdy lubi szczęœliwe zakończenia.
Jak sšdzisz, czy to prawda? a ty jakie zakończenia lubisz?
3. Do zakończenia tej baœni można byłoby dopisać jeszcze jedno zdanie. Czy wiesz jakie?
4. Wczuj się w rolę siostry siedmiu kruków (twoja płeć nie ma tu znaczenia). Spróbuj na migi wytłumaczyć królowi i sędziom, kim jesteœ. Następnie zrób to samo przy pomocy słów. Jakie dostrzegasz różnice między wypowiedziami?
5. Jeœli spodobała ci się baœń Siostra siedmiu kruków możesz sięgnšć po ksišżkę Za górami, za lasami... i przeczytać oryginalny utwór J. Porazińskiej. Opowiedz w klasie, czym różni się tekst w podręczniku od tego utworu.