Mahdi z Sudanu

Tekst 1

- Wiesz, Nel - mówił Staś Tarkowski do swojej przyjaciółki, małej Angielki - wczoraj przyszli zabtie (policjanci) i aresztowali żonę dozorcy Smaina i jej troje dzieci - tę Fatmę, która już kilka razy przychodziła do biura do twojego ojca i do mego.
A mała, podobna do ślicznego obrazka Nel podniosła swe zielonawe oczy na Stasia i zapytała na wpół ze zdziwieniem, a na wpół ze strachem:
- Wzięli ją do więzienia?
- Nie, ale nie pozwolili jej wyjechać do Sudanu i przyjechał urzędnik, który jej będzie pilnował, by ani krokiem nie wyruszyła z Port-Saidu.
- Dlaczego?
Staś, który kończył rok czternasty i który swą ośmioletnią towarzyszkę kochał bardzo, ale uważał za zupełne dziecko, rzeką z miną wielce zarozumiałą:
- Jak dojdziesz do mego wieku, to będziesz wiedziała wszystko, co się dzieje nie tylko wzdłuż kanału, od Port-Saidu do Suezu, ale i w całym Egipcie. Czy ty nic nie słyszałaś o Mahdim?
- Słyszałam, że jest brzydki i niegrzeczny.
Chłopiec uśmiechnął się z politowaniem.
- Czy jest brzydki - nie wiem. Sudańczycy utrzymują, że jest piękny. Ale powiedzieć, że jest niegrzeczny, o człowieku, który wymordował już tylu ludzi, może tylko dziewczynka ośmioletnia, w sukience, ot! takiej - do kolan!
- Tatuś mi tak powiedział, a tatuś wie najlepiej.
- Powiedział ci tak dlatego, że inaczej byś nie zrozumiała. Do mnie by się tak nie wyraził. Mahdi jest gorszy niż całe stado krokodyli. Rozumiesz? Dobre mi powiedzenie: "niegrzeczny, tak się mówi do niemowląt.
Lecz ujrzawszy zachmurzoną twarz dziewczynki umilkł, a potem rzekł:
- Nel! wiesz, że nie chciałem ci zrobić przykrości: przyjdzie czas, że i ty będziesz miała czternasty rok. Obiecuję ci to na pewno.
- Aha! - odpowiedziała z zatroskanym wejrzeniem - A jeżeli Mahdi wpadnie przedtem do Port-Saidu i mnie zje?
- Mahdi nie jest ludożercą, więc ludzi nie zjada, tylko ich morduje. Do Port-Saidu też nie wpadnie, a gdyby nawet wpadł i chciał cię zabić, pierwej miałby ze mną do czynienia.
Oświadczenie to oraz świst, z jakim Staś wciągnął nosem powietrze, nie zapowiadający nic dobrego dla Mahdiego, uspokoiły znacznie Nel co do własnej osoby.

H. Sienkiewicz W pustyni i w puszczy

1. Słowo "zabtie" należy przetłumaczyć jako:
a) policjanci.
b) złapcie.
c) żabkę.
d) policja.

2. Żona dozorcy Smaina, Fatma, została umieszczona:
a) w więzieniu.
b) w szpitalu.
c) w areszcie domowym.
d) w domu dziecka.

3. W jaki sposób Staś traktował Nel?
a) Uniżony.
b) Opiekuńczy.
c) Pogardliwy.
d) Koleżeński.

4. Stosunek Stasia do Nel wynikał:
a) z tego, że on był Polakiem, a ona Angielką.
b) z tego, że on był chłopcem, a ona dziewczynką.
c) z różnicy wieku między nimi.
d) z tego, że jego ojciec był inżynierem, a jej - robotnikiem.

5. Na podstawie zamieszczonego fragmentu oceń, które zdanie na pewno jest fałszywe.
a) Rodzice obojga dzieci mieszkają w Port-Saidzie.
b) Matki obojga dzieci są przyjaciółkami.
c) Ojcowie obojga dzieci nie lubią się nawzajem.
d) Ojcowie obojga dzieci pracują jako robotnicy.

6. Nel uważa, że jej ojciec jest:
a) kochany.
b) najmądrzejszy na świecie.
c) piękny.
d) dobry.

7. Nel darzy Stasia:
a) niechęcią.
b) miłością.
c) przyjaźnią.
d) pełnym zaufaniem.

8. Zdaniem Stasia Mahdi jest człowiekiem:
a) niedobrym.
b) nieuczciwym.
c) okrutnym.
d) niesympatycznym.

9. Przyimek "wzdłuż" w wyrażeniu "wzdłuż kanału" piszemy przez wz-, ponieważ:
a) "z" stoi po "w".
b) "z" stoi przed "dł".
c) "z" stoi przed "d".
d) zawsze tak piszemy ten przedrostek.

10. Wśród podanych wyrazów wskaż wyraz niepodzielny słowotwórczo:
a) czternasty.
b) żona.
c) zielonkawe.
d) obrazek.

Tekst 2

Mahdi umarł niedługo po zdobyciu Chartumu - mówił kierowca. - Bardzo dużo pracował, bardzo dużo się modlił, bardzo dużo się martwił. Serce Proroka nie wytrzymało i przestało bić. To było wielkie nieszczęście dla Sudanu, panie. Po Mahdim rządził kalif Abdullahi. Mądry wódz, mocny człowiek, ale już nie Mahdi, panie. Mahdi był jeden: święty człowiek, prawdziwy Prorok, wszyscy Sudańczycy bardzo go kochali. Przyszły ciężkie czasy, panie. Europa nie chciała wolnego państwa mahdystów.

na podstawie M. Brandys Śladami Stasia i Nel

11. Kim jest osoba opowiadająca M. Brandysowi o Mahdim?
a) Historykiem.
b) Kierowcą.
c) Przewodnikiem turystycznym.
d) Dziennikarzem.

12. O kim opowiadający mówi "Prorok"?
a) o proroku Mahomecie.
b) o kalifie Abdullahim.
c) o Mahdim.
d) Nie wiadomo o kim.

13. Zdaniem opowiadającego Mahdi umarł z powodu:
a) otrucia.
b) ataku wrogów.
c) przemęczenia.
d) starości.

14. Porównaj teksty 1 i 2. Zaznacz właściwą opinię na temat sądu Stasia o Mahdim.
a) Staś oceniał Mahdiego w pełni obiektywnie.
b) Staś patrzył na Mahdiego oczami Sudańczyków.
c) Opinia Stasia o Mahdim była nieobiektywna.
d) Opinia Stasia o Mahdim była dziecinna.

15. Zdanie "Bardzo dużo pracował, bardzo dużo się modlił, bardzo dużo się martwił" to zdanie:
a) złożone, bo zawiera 2 orzeczenia.
b) złożone, bo zawiera 3 orzeczenia.
c) złożone, bo zawiera 4 orzeczenia.
d) pojedyncze.

16. Szukając w Internecie informacji o Mahdim, można trafić na wiele stron. Poniżej adresy czterech z nich. Na której nie znajdziesz informacji o Mahdim z powieści Sienkiewicza?
a) Mahdi z Sudanu - pl.wikipedia.org
b) mahdi - www.slownik-online.pl
c) Mahdi z Sudanu - encyklopedia.pwn.pl
d) M. Brandys Śladami Stasia i Nel - literatura-i-edukacja.prv.pl/mahdi

17. Napisz zaproszenie dla swych sudańskich koleżanek i kolegów na pokaz filmu "W pustyni i w puszczy". Pamiętaj, kim dla nich był Mahdi.

.............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

Tekst 3

"Czegóż płaczesz? - staremu mówił czyżyk młody -
Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody".
"Tyś w niej zrodzon - rzeką stary - przeto ci wybaczę;
Jam był wolny, dziś w klatce - I dlatego płaczę".

I. Krasicki Ptaszki w klatce

18. Tekst Krasickiego to:
a) hymn.
b) baśń.
c) bajka.
d) legenda.

19. Słowa "zrodzon", "przeto" oznaczają:
a) urodzony; przez to.
b) urodzony; dlatego.
c) zdradzony; przez to.
d) zwiedziony; dlatego.

20. Utwór Krasickiego jest napisany wierszem. Świadczą o tym:
a) podział na wersy.
b) rymy.
c) rymy i podział na wersy.
d) rymy, podział na wersy i zwrotki.

21. Czy Sudańczy w XIX wieku mogliby zrozumieć utwór Krasickiego podobnie jak Polacy?
a) Nie, nie ma żadnego podobieństwa między Polską a Sudanem.
b) Tak, wszędzie można spotkać ptaki zamknięte w klatce.
c) Tak, zarówno Polacy, jak i Sudańczycy byli w niewoli, czyli - w przenośni - w klatce.
d) Trudno powiedzieć.

22. Napisz list do Henryka Sienkiewicza. Wyjaśnij w nim, czy autor "W pustyni i w puszczy" sprawiedliwie ukazał postać Mahdiego i jego zwolenników. Pamiętaj o uzasadnieniu swojego zdania. Twoja praca musi zająć co najmniej połowę dostępnego miejsca.

.............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
.............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................
..............................................................................................................................................

KARTOTEKA SPRAWDZIANU "Mahdi z Sudanu"

1 a, 2 c, 3 b, 4 c, 5 d, 6 b, 7 d, 8 c, 9 c, 10 b, 11 b, 12 c, 13 c, 14 c, 15 b, 16 b, 18 c, 19 b, 20 c, 21 c
- przyznajemy po 1 punkcie za każdą prawidłową odpowiedź.

17_1 Forma zaproszenia (kto, kogo, dokąd, na co, o której godzinie) 0-1
17_2 Uprzedzenie, że film będzie dla młodych Sudańczyków trudny w odbiorze 0-1
17_3 Poprawność ortograficzno-stylistyczna 0-1
23_1 Wypowiedź całkowicie nie na temat 0
Wypowiedź częściowo zgodna z tematem, przynajmniej 1 sensowny argument 1
Wypowiedź w pełni zgodna z tematem, więcej niż 1 sensowny argument 2
23_2 Brak cech formalnych listu 0
Częściowa realizacja wzoru listu (np. Zwrot do adresata, podpis) 1
Pełna realizacja wzoru listu 2
23_3 Spójność tekstu 0-1
23_4 Poprawność językowa (dopuszcza się 2 błędy) 0-1
23_5 Poprawność ortograficzna (dopuszcza się 2 błędy) UWAGA. Nie traktujemy jako błąd ortograficzny braku zastosowania wielkiej litery ze względów grzecznościowych. 0-1
23_6 Poprawność interpunkcyjna (dopuszcza się 3 błędy) 0-1
Pracy, która nie zajęła połowy objętości, nie punktujemy.

Przeliczenie na oceny

31 - celująca
30 - 25 - bardzo dobra
24 - 20 - dobra
19 - 15 - dostateczna
14 - 10 - dopuszczająca
9 i mniej - niedostateczna