INSPIRACJE DO LEKCJI
KLASA 4 - SEMESTR II

I semestr

LEGENDA

CEL:

Jeśli uczniowie nie znają którejś z wymienionych legend warto ją opowiedzieć lub zmobilizować do jej przeczytania.

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne wykonanie ćwiczenia 1 i 2 ze s. 9 II zeszytu ćwiczeń,
• rozmowa na temat legend wymienionych w ćwiczeniu ich znaczenia w życiu narodu,
• głośna recytacja wiersza "Legenda" w wykonaniu nauczyciela,
• swobodne wypowiedzi: o jakich legendach jest mowa w wierszu, jaka postać historyczna jest wymieniona w tekście, dlaczego wymienione w wierszu legendy należy "napisać sobie, jak życie"?
• analiza reprodukcji zamieszczonej w zeszycie ćwiczeń,
• uzupełnienie i podsumowanie przez nauczyciela informacji o T. Kościuszce zebranych podczas lekcji,
• samodzielne układanie notatki.

PRACA W DOMU:

Praca pisemna: "Opowiedz treść swojej ulubionej legendy".

LEGENDA O WĘŻU, KOMARZE I JASKÓŁCE

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• ciche czytanie tekstu legendy,
• klasa dzieli się na 2 grupy, każda grupa przygotowuje sobie 10 pytań szczegółowych związanych z przeczytanym tekstem,
• pytania zadawane są na zmianę przez kolejne grupy, nauczyciel ocenia zarówno formę, jak i treść zadanego pytania i odpowiedzi,
• na zakończenie ma np. po 2 dodatkowe pytania do każdej z grup (dobrze, by padło pytanie na temat związku tej legendy ze znanym podaniem biblijnym, na temat pochodzenia ilustracji zamieszczonej w podręczniku, na temat przesłania zawartego w tekście legendy),
• po podsumowaniu konkursu uczestnicy powinni otrzymać jakieś nagrody, np. cukierki,
• polecenia z zeszytu ćwiczeń uczniowie wykonują samodzielnie w domu.

LEGENDA O PODHALU

CEL:

• określenie znaczenia pojęcia: legenda,
• ćwiczenie umiejętności odszukiwania na mapie Polski regionów, o których jest mowa w tekście,
• kształcenie nawyku korzystania z różnych pomocy (mapy, słowniki) podczas lektury,
• ćwiczenie tworzenia i stosowania poprawnych nazw regionów geograficznych.

PRZEBIEG LEKCJI:

• wspólne oglądanie pocztówek, zdjęć, albumów przedstawiających Podhale i jego mieszkańców,
• wyszukanie i zapisanie na tablicy określeń krajobrazu górskiego,
• odszukanie Podhala na mapie Polski,
• samodzielne ciche przeczytanie "Legendy o Podhalu",
• swobodne wypowiedzi jak podoba mi się takie wyjaśnienie powstania krajobrazu Podhala, co wiem na temat powstawania gór w historii Ziemi?
• odszukanie na mapie Polski drugiej wymienionej w legendzie krainy i prezentacja kilku zdjęć z okolic Sandomierza,
• porównanie obu krajobrazów gdzie łatwiej żyć ludziom?
• co to jest legenda? próba sformułowania własnej definicji i porównanie z podaną w podręczniku,
• ćwiczenia ze słownikiem ortograficznym ćwiczenie 1 ze s. 15 II zeszytu ćwiczeń,
• ćwiczenia językowe zwrócenie uwagi na prawidłową odmianę nazw regionów geograficznych.

PRACA W DOMU:

Wymyśl legendę związaną z naszym regionem.

LEGENDA O PIEŚNI

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne zapoznanie się z treścią legendy,
• uczniowie kolejno streszczają przeczytany tekst,
• zabawa w naśladowanie dźwięków otaczającego świata: grupy otrzymują na kartkach zadania dla siebie (np.: przedstawienie głosu pędzącego pociągu, lekkiego szumu drzew, miauczenia rozzłoszczonego kota); grupy mają określony czas na przygotowanie tych zadań, mogą wykorzystywać możliwości swojego głosu, instrumenty perkusyjne lub wymyślić inne efekty akustyczne (szelest papieru, skrobanie kawałka styropianu o szybę, stukanie w elementy metalowe itp.),
• swobodne wypowiedzi czy na świecie jest coś, co nigdy nie wydaje żadnego dźwięku, czemu służy istnienie tak wielkiej ilości zróżnicowanych dźwięków, co by było, gdyby ich zabrakło?
• zabawa w rozpoznawanie głosu kolegów wszyscy uczniowie siedzą w kręgu z zamkniętymi oczami, nauczyciel dotyka jednego z uczniów, a ten mówi jakiś wyraz pozostali muszą odgadnąć kto się odezwał (zabawę można utrudnić wskazany uczeń próbuje zmienić głos lub wydaje tylko dźwięk , naśladując np. jakieś zwierzę),
• po zabawie uczestnicy wspólnie wyciągają wniosek co daje ludziom i zwierzętom zmysł słuchu i umiejętność wydawania dźwięków, czym różnią się dźwięki wydawane przez człowieka od zwierzęcych?
• uczniowie samodzielnie zapisują w punktach swoje pomysły na legendę: "W jaki sposób człowiek posiadł umiejętność pisania?"
• głośne czytanie kilku prac,

PRACA W DOMU:

Samodzielne poszukiwanie informacji na temat Janusza Korczaka.

ZDANIE I RÓWNOWAŻNIK ZDANIA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne wykonanie ćwiczenia 1 ze s. 17 II zeszytu ćwiczeń,
• wspólne sprawdzenie wykonania ćwiczeń,
• przypomnienie definicji orzeczenia,
• wspólne budowanie piramid zdaniowych na tablicy lub w grupach, np. na górze kartki zapisujemy wyraz PIES, następny uczeń pod spodem dopisuje PIES WARCZY, kolejny KUDŁATY PIES WARCZY, itd.

PRACA W DOMU:

Napisz jak najdłuższe sensowne zdanie. Możesz wykorzystać tylko jedno orzeczenie.

GORĄCE MLEKO

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• wzorowa recytacja wiersza przez nauczyciela,
• wspólna próba wyjaśnienia mniej zrozumiałych wyrażeń,
• wspólne wydzielenie planów: realnego i refleksji poetyckiej,
• próba zrozumienia znaczenia planu refleksji poetyckiej,
• chętni uczniowie próbują głośno recytować poznany wiersz,
• praca ze słownikiem wyjaśnienie wyrazów z ćwiczenia 2 na s. 20 II zeszytu ćwiczeń,
• samodzielne wykonanie ćwiczenia 3 na s. 20 II zeszytu ćwiczeń,
• swobodne wypowiedzi: o czym mógłbym napisać podobny wiersz, czego bardzo nie lubię, co chciałbym robić zamiast tej czynności i jak uwalniam się od przykrego obowiązku?
• samodzielna próba ułożenia takiego wiersza,
• głośne odczytywanie własnych prób poetyckich.

PRACA W DOMU:

Przeczytaj jeszcze raz swój wiersz. Napisz, co ci się w nim podoba.

KLEOFAS MA OKULARY!

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośne odczytanie fragmentu książki przez uczniów,
• swobodne wypowiedzi uczniów wokół zagadnień poruszonych w ćwiczeniach z podręcznika oraz poleceniach 1-2 II zeszytu ćwiczeń,
• zwrócenie uwagi, że bohaterowie tekstu wręcz marzą o noszeniu okularów; wyjaśnienie, dlaczego tak się dzieje,
• wskazanie błędów językowych znajdujących się w tekście czemu służy ich obecność, czy oznacza, że autor nie potrafi pisać poprawnie?
• poprawianie wybranej wypowiedzi Kleofasa (zwijanie zdań),
• ćwiczenia słownikowe rodzina wyrazu: okulary (ćwiczenia 4-6 II zeszytu ćwiczeń),
• praca w grupach: wymyślanie opowiadania, którego bohaterem będzie kolega, który np. przychodzi do klasy ze złamanym widelcem przyczepionym do paska.

PRACA W DOMU:

Napisz opowiadanie, które wymyśliliście w grupie. Pamiętaj o nadaniu mu tytułu.

PANI TWARDOWSKA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• wzorowa recytacja wiersza Mickiewicza przez nauczyciela,
• uczniowie samodzielnie czytają tekst i podkreślają niezrozumiałe wyrażenia,
• wspólne wyjaśnienie trudniejszych wyrazów na podstawie kontekstu, w jakim zostały użyte, później za pomocą słownika,
• swobodne wypowiedzi jaką legendę wykorzystał Mickiewicz pisząc balladę, czym różni się wersja Mickiewicza od najczęściej spotykanej?
• praca plastyczna "Portret pani Twardowskiej"
• samodzielne rozwiązanie krzyżówki na s. 24 II zeszytu ćwiczeń,
• wspólna próba znalezienia odpowiedzi na pytania, kim byli: Twardowski i Merlin, czy istnieli naprawdę; czy wiara w czary jest tylko pomysłem literackim? uzupełniana przez uczniów informacja nauczyciela o dawnych wierzeniach w czary w Europie (procesy czarownic), wśród ludów pierwotnych Afryki, Ameryki, Australii (magia myśliwska, miłosna, wojenna, voodoo), w miarę możliwości dobrze byłoby pokazać odpowiednie ilustracje, zdjęcia, fragmenty filmów dokumentalnych lub przygodowych,
• w aktywnej umysłowo klasie można pokusić się o rozważenie kwestii, na ile współcześni ludzie są wolni od wiary w magię.

PRACA W DOMU:

"Pani Twardowska" na pamięć. (Jest to zadanie nieprzekraczające możliwości dziesięciolatka. Daje uczniom mnóstwo satysfakcji i wiary w siebie.)

PISOWNIA WYRAZÓW Z "ó" i "u"

CEL:

• utrwalenie znajomości zasad pisowni wyrazów z "ó", "u", gdy głoska "u" występuje na początku lub na końcu wyrazu, "ó" wymiennego, "ó" w końcówkach wyrazów, wyrazów z "u" jako wyjątków,
• kształcenie umiejętności twórczego pisania.

PRZEBIEG LEKCJI:

PRACA W DOMU:

Wykonanie pozostałych ćwiczeń na s. 25-26 II zeszytu ćwiczeń.

UMOWA Z DIABŁEM

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• podział ról i głośne czytanie tekstu przez wybranych uczniów,
• odszukanie i wyjaśnienie staropolskich zwrotów użytych w tekście,
• wyjaśnienie, co oznaczają określenia: Królestwo Straconej Pychy, żona cieśli z Nazaretu, polegać jak na Zawiszy,
• przypomnienie poznanego wcześniej fragmentu "Zaczarowanego koła" i porównanie ich pod kątem sposobu tłumaczenia XVIII-wiecznego tekstu (w miarę możliwości można byłoby pokusić się o przedstawienie uczniom fragmentu tekstu w wersji pierwotnej),
• przypomnienie innych utworów, w których występuje diabeł, porównanie postaci Boruty i Mefistofelesa z "Pani Twardowskiej"; stwierdzenie, który z tych czartów jest bliższa potocznym wyobrażeniom,
• ocena postaci Wojewody, zwrócenie uwagi na magnacki honor (pychę), porównanie z postacią Głupiego Maciusia, który umiał odrzucić propozycje Boruty,
• dyskusja na temat, jak łatwo wpaść diabłu w sieci, wskazywanie współczesnych "biesów".

PRACA W DOMU:

Wykonanie ćwiczenia 5 ze s. 28 II zeszytu ćwiczeń.

Z LEGEND DAWNEGO EGIPTU

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna cicha lektura noweli Bolesława Prusa,
• samodzielne zapisanie planu najważniejszych wydarzeń opowiadania,
• analiza tekstu w celu ukazania sposobu, w jaki autor buduje napięcie w utworze (ćwiczenie 3 z s. 176 podręcznika),
• dyskusja na temat Horusa i jego planów; ocena, czy to, co go spotkało, było sprawiedliwe zwrócenie uwagi na fakt, w jakiej kolejności rezygnował z przygotowanych edyktów i wyciągnięcie wniosku, jakim byłby władcą,
• wspólne odszukanie na mapie świata i Afryki miejsc, o których jest mowa w omawianym tekście
• samodzielne odszukanie w encyklopedii i słowniku znaczenia słów: piramida, hieroglify,
• w miarę możliwości wspólne oglądanie ilustracji, zdjęć przedstawiających egipskie piramidy,
• zapisywanie w punktach poznanych wiadomości o starożytnym Egipcie,
• ćwiczenie dramowe ochotnicy wchodzą w rolę faraona lub Horusa i w kilku zdaniach przedstawiają swoje plany na przyszłość w sytuacji przedstawionej na początku i na końcu opowiadania.

PRACA W DOMU:

Na podstawie przeczytanego tekstu i własnych doświadczeń przemyśl temat: "Czy wobec kruchości naszych planów warto marzyć?"

DLACZEGO BAŁTYK JEST SŁONY?

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne ciche czytanie tekstu legendy,
• wyjaśnienie, dlaczego ten tekst uznamy za legendę mimo jego wyraźnych związków z historią (próba magicznego wyjaśnienia przyczyn zasolenia mórz),
• rozmowa na temat postępowania bohaterów,
• podział klasy na 4 grupy:

PRACA W DOMU:

Praca twórcza wymyślanie i zapisanie zakończenia losów Olafa i załogi statku.

ZDANIE I RÓWNOWAŻNIK ZDANIA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• zbiorowe wykonanie przy pomocy nauczyciela ćwiczenia 1 ze s. 33 II zeszytu ćwiczeń,
• uczniowie próbują odszukać w tekście kolejne związki wyrazowe i ułożyć do nich pytania (praca jest wspólnie oceniana i poprawiana),
• samodzielne układanie pytań do organizatorów wycieczki klasowej,
• zwijanie zdanie zabawa z udziałem wszystkich uczniów: nauczyciel podaje zdanie składające się z jak największej liczby wyrazów, kolejni uczniowie muszą wyeliminować po jednym wyrazie w taki sposób, by zdanie nadal miało sens,
• samodzielne układanie zdań rozkazujących w ćwiczeniu 4 na s. 34 II zeszytu ćwiczeń.

PRACA W DOMU:

Ćwiczenie 3 ze s. 34 II zeszytu ćwiczeń

KRÓLEWSKIE ZAŚLUBINY

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne ciche czytanie legendy,
• sprawdzenie zrozumienia tekstu samodzielne wykonanie ćwiczenia 2 i 3 w podręczniku (s. 184),
• rozmowa, jak powstała nazwa Kołobrzeg; próba zainteresowania uczniów pochodzeniem nazw miejscowych, wyjaśnieniem pochodzenia nazwy własnej miejscowości,
• rozmowa na temat formy utworu, wskazywanie cech legendy (legendarne związki Polski z Bałtykiem) i baśni (rycerstwo, rycerskie obyczaje, królową Bałtyku też raczej uznamy za postać baśniową),
• prezentacja reprodukcji portretów Bolesława Krzywoustego i Chrobrego pędzla Matejki,
• praca z mapą mapki wydrukowane w podręczniku, ćwiczeniach, współczesna mapa Polski (analiza, porównanie),
• w grupach projektowanie, wykonanie kostiumu i ubranie wybranej królowej Bałtyku,
• wspólna ocena wykonanych kostiumów
• ćwiczenia dramowe - królowe Bałtyku odpowiadają na pytania uczniów, ich celem jest uzyskanie informacji, czy spotkanie księcia z królową było faktem czy snem (nie można zadać pytania wprost).

PRACA W DOMU:

Narysowanie znaku-hasła, na które czekał Sławek (ćwiczenie 3 ze s. 36 II zeszytu ćwiczeń).

KOLUBRYNA WYSADZONA!

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna cicha lektura fragmentu powieści,
• wyjaśnienie trudnych wyrazów i zwrotów,
• próba oceny postaci Kmicica na podstawie przeczytanego fragmentu,
• oddzielenie faktów historycznych od fikcyjnego bohatera i postaci epizodycznych występujących w omawianym fragmencie,
• zaprezentowanie zdjęć z sanktuarium jasnogórskiego, ewentualnie elementów zbroi i uzbrojenia ówczesnych wojsk polskich i szwedzkich,
• próba wspólnego określenia znaczenia bohaterskiej obrony klasztoru przed Szwedami,
• głośna lektura tekstu "Jasnogórskie sanktuarium",
• w miarę możliwości prezentacja odpowiedniego fragmentu filmu "Potop",
• praca w grupach praca nad wykonaniem komiksu: wypisanie w punktach najważniejszych wydarzeń, napisanie tekstów do "dymków".

PRACA W DOMU:

Wykonanie ilustracji do komiksu.

TEN JEST Z OJCZYZNY MOJEJ

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• wzorowa recytacja wiersza,
• rozmowa na temat uczuć towarzyszących odbiorowi utworu,
• swobodne wypowiedzi: jaka była przyczyna cierpień wymienionych narodów (zwrócenie uwagi na datę powstania utworu i jego tło historyczne), czy dziś także są narody cierpiące (można skorzystać z nagłówków kilku gazet, z wiedzy uczniów nabytej w domu),
• odszukanie na mapie Europy narodów, które zostały wymienione przez poetę i tych, które dziś cierpią,
• wspólna próba napisania podobnego w treści, ale współczesnego wiersza,
• samodzielne rozszyfrowanie wyrazu w ćwiczeniu 4 ze s. 40 II zeszytu ćwiczeń, wyjaśnienie tego pojęcia,
• próba sformułowania definicji pojęcia: człowiek.

PRACA W DOMU:

Wiersz Słonimskiego na pamięć.

KSIĘGA

CEL:

• ukazanie Biblii jako źródła kultury europejskiej,
• przypomnienie i utrwalenie wiadomości związanych ze Starym Testamentem,
• ćwiczenie umiejętności pracy w grupach.

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna cicha lektura tekstu zamieszczonego w podręczniku,
• dyskusja, co dało Dawidowi przewagę nad Goliatem, zapoznanie z przysłowiem: "Wiara przenosi góry"; uświadomienie, że można je rozumieć nie tylko w sensie religijnym,
• podział klasy na 3 grupy każda przygotowuje po 10 pytań na tematy biblijne (wiadomości uzyskane w kolejnych spotkaniach z Księgą postaci, treść przypowieści, obrazy malarskie i ich twórcy),
• konkurs wiedzy o Biblii: grupa i zadaje pierwsze pytanie grupie II, a grupa III pełni funkcję sędziów, następnie grupa II zadaje pytanie grupie III, a ocenia grupa i itd. Oczywiście głównym sędzią jest nauczyciel kierujący przebiegiem całego konkursu,
• na koniec lekcji nauczyciel głośno czyta tekst zamieszczony w podręczniku w żółtej ramce.

PRACA W DOMU:

Wykonanie ćwiczeń na s. 41-42 II zeszytu ćwiczeń.

MOJE OBOWIĄZKI

CEL:

• kształcenie umiejętności dyskutowania i odpowiedniego doboru argumentów,
• ćwiczenie wyobraźni tworzenie wspólnego opowiadania,
• praca nad obszerną wypowiedzią literacką,
• uświadomienie, że życie bez obowiązków jest niemożliwe.

PRZEBIEG LEKCJI:

• nauczyciel czyta tekst z podręcznika,
• uczniowie wypisują wszystkie swoje obowiązki i podkreślają te, których najbardziej nie lubią,
• swobodne wypowiedzi czy rada zawarta w przeczytanym tekście może pomóc w przełamaniu niechęci do obowiązków?
• ćwiczenie dramowe wszyscy wyobrażają sobie, że znaleźli się w kraju, gdzie nie trzeba pracować; uczniowie wchodzą w role próżniaków, rozkoszują się lenistwem, w końcu nie chce im się nawet ruszać zastygają w bezruchu, po chwili stwierdzają, że nie są w stanie ruszyć ręką ani nogą; nauczyciel kolejno zdejmuje z nich zły czar ten, kto zostanie klepnięty w ramię, zaczyna opowiadać swoje wrażenia (opowiadanie w narracji pierwszoosobowej), po chwili następny odczarowany przejmuje narrację.
• omówienie wyników ćwiczenia, ocena, czy "nicnierobienie" byłoby przekleństwem czy błogosławieństwem dla ludzi.

PRACA W DOMU:

Praca twórcza: "Moja wizyta w Leniraju".

PISOWNIA WYRAZÓW Z "rz"

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• uczniowie, dopisując do wyrazów umieszczonych na tablicy wyrazy pokrewne, wyjaśniają pisownię "rz",
• przypomnienie zasady pisowni "rz" po spółgłoskach,
• układanie zdań z wyrazami będącymi wyjątkami od znanych zasad ortograficznych,
• zabawa układanie ogłoszeń mogą być zupełnie fantastyczne, ale w każdym musi znajdować się wyraz z "rz" nieodmiennym,
• wszystkie ogłoszenia zostają odczytane i pogrupowane. W 3 działy: "Szukam pracy", "Znaleziono", "Wynajmę od zaraz",
• wybór najlepszych pod względem ilości przekazanych informacji i najdowcipniejszych w formie anonsów, zawieszenie ich na klasowej tablicy ogłoszeń.

PRACA W DOMU:

Ułóż opowiadanie z wyrazami: rząd, korzyść, porządek, rzęsy, dorzucić, wydarzenie, gorzko, zderzyć się, zwierzęta, rzadkość, "Rz" napisz na kolorowo.

PO CO JEST TEATR?

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• swobodne wypowiedzi dzieci wspomnienia z wizyt w teatrze
• próba odpowiedzi na pytanie, po co jest teatr,
• wzorowa recytacja wiersza J. Kulmowej,
• "kto w te czary nie uwierzy?" we wspólnej dyskusji podkreślenie ogromnego znaczenia fantazji i wyobraźni przy odbiorze dzieł sztuki np. podczas wizyty w teatrze,
• praca samodzielna w ciągu np. 5 minut każdy stara się wymyślić jak najwięcej rekwizytów, które można wykonać z przedmiotów codziennego użytku,
• próba sformułowania definicji teatru lalkowego, odpowiedź na pytanie, czy jest to teatr przeznaczony tylko dla małych dzieci.

PRACA W DOMU:

Opisz swoją rzeczywistą lub wyobrażoną wizytę w teatrze.

MUMINKI W TEATRZE

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne zapoznanie się z fragmentami książki zamieszczonymi w podręczniku, zachęta do przeczytania całości,
• wypisanie wszystkich wyrazów, które mogłyby się znaleźć w słowniku pojęć teatralnych (uzupełnienie definicji w zeszycie ćwiczeń),
• wspólne wyjaśnienie ich znaczenia,
• podkreślenie tych pojęć, które nie występują już we współczesnym teatrze (ewentualnie próba wyjaśnienia, dlaczego nie są już potrzebne),
• swobodne wypowiedzi uczniów sięgających do własnych wspomnień z wizyt w teatrze,
• samodzielne wykonywanie pracy plastycznej "Przedstawienie Muminków".

PRACA W DOMU:

Spraw, aby ożył obraz E. Degas (s. 50 II zeszytu ćwiczeń). Napisz, co myśli primabalerina, co mówią do siebie stojący w głębi pozostali tancerze. Dodaj do tego informację o zachowaniu widowni.

TAJEMNICE WOJCIECHA BOGUSŁAWSKIEGO

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne ciche czytanie tekstu z podręcznika,
• swobodne wypowiedzi: czego dowiedziałeś się o Wojciechu Bogusławskim i Helenie Modrzejewskiej?
• podział klasy na 2 grupy każda w encyklopedii odnajduje informacje o jednej z wymienionych postaci,
• grupy przekazują sobie nawzajem uzyskane wiadomości,
• samodzielne układanie i zapisywanie notatki na temat obu bohaterów czytanki,
• rozmowa na temat obecnego toku kształcenia i wymagań stawianych w stosunku do kandydatów na aktorów,
• swobodne wypowiedzi czy chciałbyś być aktorem, reżyserem, jak czujesz się stojąc przed widzami (np. W klasie), czy masz ulubionego aktora, aktorkę, dlaczego właśnie ich cenisz najbardziej?

PRACA W DOMU:

Ćwiczenie 2 ze s. 51 II zeszytu ćwiczeń.

PISOWNIA WYRAZÓW Z "ż"

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• zabawa samodzielne wypisanie jak największej liczby wyrazów z literą "ż" w ciągu np. 3 minut,
• praca w parach sprawdzenie z wykorzystaniem słowniczka ortograficznego prawidłowości wykonania ćwiczenia i podliczenie punktów,
• głośne przeczytanie przez chętnego ucznia tekstu z ćwiczenia 1 na s. 53 II zeszytu ćwiczeń,
• przypomnienie pojęcia: wyrazy pokrewne,
• samodzielne pisemne wykonanie ćwiczenia 1,
• wspólna praca nad ćwiczeniem 2 i 3,
• głośne odczytanie uzupełnionej wspólnie definicji zasady pisowni wyrazów z "ż" odmiennym.

PRACA W DOMU:

Wykorzystując wyrazy z ćwiczenia 1, napisz pracę "Żółty żandarm z wizytą u księżniczki Żabki".

CO TO JEST TEATR?

CEL:

• wprowadzenie kolejnych pojęć do słownika pojęć teatralnych,
• zapoznanie z podstawowymi elementami sztuki teatru,
• wskazanie możliwości uczestniczenia w odbiorze dzieł sztuki teatralnej.

PRZEBIEG LEKCJI:

• swobodne wypowiedzi z jakiej dziedziny sztuki narodził się teatr? (praca z podręcznikiem),
• próba określenia elementów spektaklu teatralnego i wymienienia jego twórców,
• wspólna próba sformułowania definicji pojęcia: teatr,
• prezentacja zdjęć różnych budynków teatralnych; rozmowa o specyficznej architekturze teatrów, budowie sceny,
• wprowadzenie pojęć określających różne elementy sceny,
• swobodne wypowiedzi po co chodzisz do teatru, jak należy się tam zachować, po co istniał teatr w swych początkach i jak zmieniło się jego przeznaczenie?
• wyszukiwanie w gazecie lokalnej tytułów spektakli i nazw teatrów, , gdzie grane są przedstawienia dla dzieci w wieku szkolnym wyszukiwanie w programie telewizyjnym spektakli dla młodzieży.

PRACA W DOMU:

Ćwiczenia ze s. 55-56 II zeszytu ćwiczeń.

SAMOTNOŚĆ W LESIE

CEL:

• kształtowanie pozytywnego stosunku do poezji,
• kształcenie umiejętności przenoszenia pojęć abstrakcyjnych na żywy obraz, pracę plastyczną,
• pobudzanie do prób formułowania definicji pojęć abstrakcyjnych (strachu i kłamstwa).

PRZEBIEG LEKCJI:

• podział klasy na połowy; zadania, które otrzymują są tajemnicą dla pozostałych; (jedni za chwilę pokażą pomnik strachu, a drudzy kłamstwa),
• zadaniem widzów jest nadać tytuł oglądanej formie ukształtowanej przez kolegów,
• samodzielne ciche zapoznanie się z tekstami obu wierszy,
• swobodne wypowiedzi jaki nastrój panuje w wierszu "Samotność", kim jest postać mówiąca w wierszu, co symbolizuje "zgarbiony człowieczek"?
• próba analizy znaczenia zawartych w wierszu "W lesie" związków frazeologicznych, porównanie obu wierszy, wyjaśnienie związku kłamstwa ze strachem,
• praca w grupach: na dużych arkuszach papieru (np. pakowego) dowolną techniką (malowanie, wyklejanka, kolaż) wykonanie portretu Strachu lub Kłamstwa,
• grupowy opis postaci przedstawionych na portretach.

PRACA W DOMU:

Ułóż opowiadanie, w którym wykorzystasz jak najwięcej tytułów znanych utworów literackich, filmowych, malarskich.

KWIAT PAPROCI

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośna lektura baśni przez chętnych uczniów,
• samodzielna praca literacka w ciągu np. 15 min każdy uczeń wymyśla i zapisuje przewidywane zakończenie wysłuchanej baśni,
• przedstawienie kilku propozycji i dyskusja na ich temat,
• zapoznanie uczniów z oryginalnym zakończeniem utworu Drdy:

Jakiś czas później daleko od terenów ogarniętych wojną, na leśną polanę otoczoną paprociami wszedł niewidomy wojak. Na próżno wołał:
- Jest tu kto?
Tylko echo mu odpowiadało. W milczeniu chodził po polanie, dotykał palcami resztek zawalonej chałupy. Nie próbował wchodzić do środka. Wiedział już, że jest pusta.
Nagle jego dłonie natrafiły na coś, czego nie pamiętał. Skąd tu wzięła się ta jabłonka? Przecież nie mogła tak wyrosnąć w ciągu tych kilku lat, kiedy go tu nie było. Może są na niej owoce, które zwilżyłyby jego zeschnięte gardło?
Ślepiec zaczął wodzić rękami po gałęziach. Nie dostrzegł, bo dostrzec nie mógł, jak gałązka, z której zwisało jedno jedyne jabłko, pochyla się i sama podaje mu owoc do ręki.
Zerwał Mikesz jabłko, ugryzł je i aż się skrzywił, tak gorzkie było. Ale jeszcze bardziej gorzkie było wspomnienie o krótkich chwilach szczęścia, które tu przeżył, a potem stracił.
- Młódko, moja najdroższa - zapłakał - jak mogłem cię tak skrzywdzić?
Nagle poczuł, jak jabłonka zatrzęsła się. Coś dziwnego zaczęło dziać się wokół niego. Objęły go czyjeś ręce, poczuł na twarzy czyjeś łzy.
- Młódko, życie moje... - zdołał wyszeptać i wtulił twarz w jej włosy.
I choć to może dziwne, tu baśń się kończy.

• swobodne wypowiedzi jakie znane baśnie przypominały ci się podczas lektury utworu Jana Drdy? (Jeśli uczniowie nie mieli okazji poznać baśni Kraszewskiego "Kwiat paproci" warto polecić, aby uzupełnili tę lekturę),
• praca plastyczna: dorysuj do rysunku kwiat paproci (s. 60 II zeszytu ćwiczeń)

PRACA W DOMU:

Krótka pisemna odpowiedź na pytanie: "Co byś zrobił, gdybyś znalazł kwiat paproci?"

GRA POLYANNY

CEL:

• zapoznanie z fragmentem powieści "Pollyanna", zachęcenie do przeczytania całości,
• kształcenie umiejętności charakteryzowania bohaterów literackich,
• zaprezentowanie metody radzenia sobie z problemami gry w zadowolenie,
• kształcenie myślenia twórczego próba stworzenia scenariusza

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośne czytanie fragmentu książki "Polyanna" przez kilku chętnych uczniów,
• swobodne wypowiedzi: kim jest Polyanna i co o niej sądzisz, kim jest Nancy, co sądzisz o ciotce Polly, na czym polega gra w zadowolenie, czy można stosować ją na co dzień, w każdej sytuacji?
• samodzielna praca z ćwiczeniami ćwiczenie 3 ze s. 62 II zeszytu ćwiczeń,
• podział klasy na 3 grupy próba napisania scenariusza w 3 formach: dla teatru lalkowego, dramatycznego i pantomimy,
• prezentacja przygotowanych miniprzedstawień i wspólna ich ocena.

PRACA W DOMU:

Ćwiczenie 5 ze s. 228 podręcznika.

ZABIERZEMY WASZE SKALPY!

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• na lekcję uczniowie przychodzą przebrani za Indian malowanie twarzy, pióropusze itp., dlatego zajęcia powinny odbywać się na pierwszej lub ostatniej godzinie,
• samodzielna cicha lektura fragmentu książki E. Nesbith,
• swobodne wypowiedzi uczniowie dzielą się posiadanymi informacjami na temat historii i współczesnego życia plemion indiańskich,
• wspólne oglądanie przyniesionych zdjęć, odszukanie na mapie Ameryki miejsc zamieszkanych przez Indian, ocena trafności własnego przebrania,
• zaprezentowanie przez nauczyciela książek (Sath Okha, Grey Owla, także Maya, Coopera, Szklarskich) rozszerzających wiedzę o Indianach i zachęcenie do ich przeczytania,
• odnalezienie w tekście fragmentów pozwalających ocenić wiedzę piątki bohaterów na tematy indiańskie,
• odpowiedź na pytanie, kim był Piaskoludek.

PRACA W DOMU:

Praca pisemna "Moje życzenia do Piaskoludka".

AKCENT WYRAZOWY

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• nauczyciel rozpoczyna lekcję, zapowiadając, że za chwilę powie kilka zdań w obcym języku i jest ciekawy, kto będzie umiał je przetłumaczyć; następnie mówi:

NIE ŚPIEWAJ NA BALKO NIE BOSĄ SIEDZI ŚPIĄ
O! MIJAJ TENDOM BOTU LIS MANORĘ ?

PRACA W DOMU:

Ćwiczenie 5 ze s. 66 II zeszytu ćwiczeń.

NOS

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośne, chóralne czytanie 1. Zwrotki wiersza z jednoczesnym wybijaniem jego rytmu,
• próby śpiewania tekstu przez ochotników,
• analiza przyczyny rytmiczności przy pomocy wskazówek zawartych w podręczniku,
• samodzielny podział II zwrotki na sylaby akcentowane i nieakcentowane i porównanie ze zwrotką I,
• wspólne określenie bohatera, postaci mówiącej i adresata tego wiersza,
• swobodne wypowiedzi na temat własnego zwierzęcia.

PRACA W DOMU:

Napisz krótkie opowiadanie o swoim zwierzęciu prawdziwym lub wymarzonym.

PUŁAPKA NA ZŁODZIEI

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośne czytanie zamieszczonego w podręczniku tekstu,
• analiza świata przedstawionego utworu, określenie czasu i miejsca akcji, wskazanie bohaterów głównych i drugoplanowych, napisanie planu wydarzeń,
• samodzielna próba wymyślenia i zapis krótkiego sprawozdania, które wujek Andrzej złożył porucznikowi,
• odczytanie kilku wybranych prac i ich wspólna ocena
• swobodne wypowiedzi na temat niezwykłych cech prawdziwych lub fikcyjnych psów, wyciągnięcie wniosku, że taki pies, jak Chaber, mógłby istnieć, ale na pewno nie istnieje,
• uświadomienie uczniom, że w literaturze mamy do czynienia z prawdopodobieństwem, a nie prawdą,
• praca plastyczna: "Portret najmądrzejszego psa" (można wprowadzić utrudnienie oddanie na rysunku fikcyjnego charakteru takiego psa).

PRACA W DOMU:

Uzupełnij zapis rozmowy telefonicznej wujka Andrzeja z policją (II zeszyt ćwiczeń, s. 69).

SZKLANA GÓRA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• uświadomienie schematycznego charakteru baśni: nauczyciel czyta kolejne fragmenty tekstu, a uczniowie zgadują, co będzie dalej,
• rozmowa na temat, kto był adresatem tej baśni (wszyscy starsi i najmłodsi bracia); uogólnienie wyjaśnienie celu baśni (pouczenie, pociecha),
• wymienienie bohaterów "Szklanej góry", uchwycenie podstawowych różnic między nimi (prawdopodobny nieprawdopodobny, dobry zły), porównanie z bohaterami innych baśni,
• zapisanie notatki na temat bohaterów w formie tabeli:
• uświadomienie roli dobrego zakończenia próby wymyślania bardziej prawdopodobnego zakończenia "Szklanej góry" i wyciągnięcie wniosku, że efektem nie jest baśń, co najwyżej baśń przewrotna,
• zabawa w wymyślanie tekstów zaklęć-rymowanek i wskazywanie charakterystycznych zwrotów baśniowych, ewentualnie próba scharakteryzowania języka baśni (słowa nieużywane współcześnie, nietypowy szyk wyrazów).

PRACA W DOMU:

Ćwiczenie 1 ze s. 71 II zeszytu ćwiczeń.

BALLADA KOPCIUSZKA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośna recytacja wiersza Brzechwy lub w miarę możliwości wysłuchanie tego tekstu w formie piosenki,
• wspólne wyjaśnienie trudniejszych określeń z wykorzystaniem słownika języka polskiego,
• wyjaśnienie znaczenia form "jam, tyś",
• odpowiedzi na pytania, do jakiej baśni nawiązał Jan Brzechwa, pisząc ten wiersz, jakie zauważasz podobieństwa, a jakie różnice?
• uświadomienie żywotności baśni, licznych możliwości wykorzystania motywów baśniowych w literaturze, wymienienie poznanych w tym roku szkolnym utworów wykorzystujących te możliwości,
• minikonkurs kto wymieni więcej utworów napisanych przez Jana Brzechwę,
• przypomnienie przez nauczyciela pojęć: fantastyczny, prawdopodobny, fikcyjny, historyczny (ćwiczenie 6-7 na s. 250 podręcznika),
• minikonkurs kto w czasie np. 3 minut wypisze więcej bohaterów literackich fantastycznych i prawdopodobnych.

PRACA W DOMU:

Napisz nowe zakończenie wybranej baśni.

PISOWNIA WYRAZÓW Z "h" i "ch"

CEL:

• przypomnienie i utrwalenie zasad pisowni "ch" i "h",
• wprowadzenie zasady pisowni "ch" po "s", wymiany "ch" na "sz",
• ćwiczenie wyobraźni literackiej.

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne wykonanie ćwiczenia 1 na s. 75 II zeszytu ćwiczeń,
• wprowadzenie zasady pisowni "ch" po "s",
• wspólna zabawa w układanie różnych zdań z wyrazami podanymi w ćwiczeniu 2,
• przypomnienie znanych zasad pisowni wyrazów z "ch" i "h",
• samodzielne układanie opowiadania z podanymi wyrazami (ćwiczenie 3 na s. 75-76 II zeszytu ćwiczeń),
• głośne czytanie wybranych opowiadań,
• konkurs kto nie patrząc w ćwiczenia potrafi powtórzyć z pamięci wyrazy z "ch", a następnie z "h" użyte w opowiadaniu.

PRACA W DOMU:

Wypisz z opowiadania wyrazy z "h" i "ch", których pisownię potrafisz uzasadnić.

NIE MA JAK U MAMY

CEL:

• uświadomienie, jakie miejsce w życiu każdego człowieka zajmują matka i ojciec,
• próba wyartykułowania swych uczuć wobec rodziców,
• przybliżenie pojęcia: macierzyństwo.

PRZEBIEG LEKCJI:

• w miarę możliwości wysłuchanie piosenki Wojciecha Młynarskiego,
• swobodne wypowiedzi czy zgadzam się z tym, że "nie ma jak u mamy" ?
• próba samodzielnego sformułowania kilku zdań na temat swojej mamy i swojego taty,
• wysłuchanie kilku wybranych wypowiedzi,
• próba opanowania pamięciowego refrenu piosenki i ewentualnie nauka jej melodii,
• rozmowa o tym, jak można rodzicom okazać swoją miłość, szacunek, przywiązanie, wdzięczność.

PRACA W DOMU:

Znajdź reprodukcję obrazu lub rzeźby, które można by zatytułować "Macierzyństwo". Opisz to dzieło i wyjaśnij, dlaczego nosi (mogłoby nosić) taki tytuł.

MUSZĘ BYĆ DZIELNY

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• swobodne wypowiedzi dzieci dotyczące tegorocznych planów wakacyjnych: co będziemy robić podczas wakacji, co sądzę o wyjeździe na kolonie, czy wakacje w domu mogą być ciekawe?
• worek z pomysłami każdy pisze na karteczkach pomysły na miłe spędzenie wakacji w domu,
• wspólne odczytanie pomysłów i wybór 10 najciekawszych,
• samodzielna cicha lektura fragmentu książki o Mikołajku,
• samodzielna praca nad odpowiedzią na polecenia 1 i 2 na s. 79 w II zeszytu ćwiczeń,
• próba streszczenia rozmowy Mikołajka z rodzicami,
• swobodne wypowiedzi na temat: dlaczego rodzice Mikołajka poczuli się urażeni?

PRACA W DOMU:

Praca twórcza: "Moja najciekawsza wakacyjna przygoda".

COŚ TAKIEGO, ZAPOMNIAŁEM BUTÓW...!

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośne czytanie fragmentu powieści "Wyprawa pod psem", zachęcenie do przeczytania całości,
• swobodne wypowiedzi uczniów kierowane przez nauczyciela, związane z problemami poświęcenia w przyjaźni, umiejętności podtrzymywania przyjaciół na duchu, zachowania pogody ducha nawet w najtrudniejszych chwilach,
• samodzielna praca pisemna ćwiczenie 1 ze s. 81 II zeszytu ćwiczeń,
• ćwiczenia dramowe ochotnicy w rolach 2 przyjaciół mają rozwinąć dialog, którego pierwsze zdania otrzymują, np.:

PRACA W DOMU:

Krótka wypowiedź pisemna "Jakie przygody mogły wpędzić bohaterów tekstu K. Makuszyńskiego w tak poważne tarapaty?"

KSIĘGA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna próba wykonania ćwiczenia 1 ze s. 83 II zeszytu ćwiczeń,
• wspólne odczytanie kilku propozycji wyjaśnienia podanych związków frazeologicznych, wybór z pomocą nauczyciela właściwych odpowiedzi,
• ewentualnie zapoznanie uczniów z pochodzeniem tych związków, np. poprzez krótkie opowiadania,
• układanie zdań z wykorzystaniem poznanych związków,
• próba określenia definicji pojęcia: wzorzec osobowy,
• rozróżnienie pozytywnego i negatywnego wzorca osobowego,
• samodzielna praca nad wykonaniem ćwiczenia 2 ze s. 83 II zeszytu ćwiczeń,
• wypowiedzi na temat dawnej i nowoczesnej architektury (ćwiczenie 3 ze s. 83 II zeszytu ćwiczeń), formułowanie własnych ocen i argumentowanie,

PRACA W DOMU:

Krótka wypowiedź pisemna: "Kogo z mojego otoczenia, z postaci historycznych, literackich, religijnych uważam za swój pozytywny, a kogo za negatywny wzorzec?"

KOLEŻEŃSTWO i PRZYJAŹŃ

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne wykonanie ćwiczenia 3 ze s. 86 II zeszytu ćwiczeń,
• wspólna ocena wykonania tego ćwiczenia, indywidualne wyjaśnianie własnego punktu widzenia,
• dyskusja: co to znaczy być dobrym kolegą? wszystkie argumenty zapisywane są np. na tablicy,
• wspólne pisanie "przepisu na dobrego kolegę" (na wzór przepisu kulinarnego, należy mieć przy sobie przykładowy przepis), omówienie końcowego efektu, wyjaśnienie, na czym polega humorystyczny wydźwięk stworzonego tekstu (mieszanie różnych gatunków i konwencji pismiennictwa),
• samodzielna krótka praca pisemna "Mój najlepszy kolega (koleżanka)"; praca musi zawierać kilka przykładów takiego postępowania wybranej osoby, które mogą upoważniać do przyznania jej tytułu "najlepszego kolegi".

PRACA W DOMU:

Dłuższa wypowiedź pisemna: "Czy mogę być nazwany dobrym kolegą?"

NASI BOHATEROWIE

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• wspólne odczytanie kolejnych fragmentów tekstu zamieszczonego w podręczniku i podążanie za wskazówkami autora podczas przeprowadzania Wielkich Wyborów Najpiękniejszego Bohatera,
• konieczne jest bardzo dokładne wyjaśnienie zasad procedury wyborów, zrozumienie przez wszystkich głosujących pojęcia "piękna postać",
• spośród kilku możliwości przeprowadzenia zabawy nauczyciel musi wybrać tę, która najbardziej pasuje do danej grupy młodzieży,
• niezwykle istotne jest, aby każdy umiał mądrze uzasadnić swój wybór,
• po podsumowaniu i ogłoszeniu wyników wyborów należy poprosić uczniów o wykonanie portretu zwycięzcy.