KATARZYNA UHMA

INSPIRACJE DO LEKCJI
KLASA 4 - SEMESTR I

II semestr

POŻEGNANIE LATA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• uczniowie rysują na kartce symbol pozwalający innym domyślić się, gdzie dany kolega spędził wakacje (np. Okrąg jeziora, fale morze, trójkąt góry, kwadrat las),
• następnie dobierają się w grupy posiadające symbole o takim samym znaczeniu,
• grupy przygotowują scenki pantomimiczne przedstawiające wybraną przez uczestników grupy przygodę (jak najbardziej charakterystyczną dla danego regionu),
• prezentacja przygotowanych scenek,
• prezentacja przyniesionych pamiątek z wakacji,
• słuchanie wzorowej recytacji wiersza "Wracamy",
• swobodne wypowiedzi: "Z kim lub z czym musiałem się pożegnać wracając do domowych obowiązków i szkolnego życia?"
• przypomnienie form grzecznościowych i zasad pisania listów,
• samodzielne pisanie listu do przyjaciół z wakacji (zwierząt, jeziora, szumu wiatru itp.).

JAK ZDOBYWAĆ WIEDZĘ i UMIEJĘTNOŚCI

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• krótka samokontrola samodzielne zapisanie przez uczniów w ciągu np. 2 minut wszystkich liter alfabetu w odpowiedniej kolejności,
• wspólne głośne odczytanie alfabetu i samodzielna ocena własnej pracy,
• samodzielne czytanie tekstu z podręcznika,
• głośne odczytanie z podręcznika hasła słownikowego: litera, układanie zdań z wyrazem: litera w różnych znaczeniach,
• praca w grupach ze słownikiem języka polskiego, Encyklopedią Powszechną wyjaśnianie mniej znanych pojęć użytych w tekście,
• praca w grupach tworzenie alfabetycznego słownika gwary szkolnej (każda grupa przygotowuje np. 10 haseł).

PRACA W DOMU:

Wyszukanie w bibliotece szkolnej lub w domu kilku kolejnych pozycji słownikowych lub encyklopedycznych wraz z wyjaśnieniem, w jakich sytuacjach mogą być pomocne.

GŁOSKI i LITERY

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• podział klasy na kilka grup po 3-4 osoby,
• każda z grup otrzymuje przygotowany wcześniej przez siebie lub pożyczony z klas młodszych ruchomy alfabet,
• dzieci w grupie segregują litery na 2 zbiory samogłosek i spółgłosek, a następnie kładą je napisem do dołu,
• kolejno każdy z członków danej grupy losuje zgodnie z poleceniem nauczyciela np. 2 samogłoski i 1 spółgłoskę (następne polecenia powinny być coraz trudniejsze), a następnie układa z nich wyraz; za każdy prawidłowo zbudowany wyraz dziecko otrzymuje 1 punkt i po 1 punkcie za każdą wykorzystaną literę.

Zabawa stanowi wspaniałą metodę powtórzenia dotychczasowych wiadomości na temat samogłosek, spółgłosek, dwuznaków, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, liter i głosek. Pozwala zauważyć pewne prawidłowości jakie rządzą budową wyrazów.
W razie potrzeby można korzystać z informacji zawartych w i zeszycie ćwiczeń na s. 9-10.

PRACA W DOMU:

Wykonanie wybranych przez nauczyciela ćwiczeń ze s. 9-10 i zeszytu ćwiczeń.

A CO Z NAS BĘDZIE?

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• słuchanie wzorowej recytacji wiersza W. Chotomskiej lub nagrania piosenki w wykonaniu zespołu "Gawęda",
• swobodne wypowiedzi do jakiej baśni nawiązuje wysłuchany wiersz, czy chcę się podpisać pod zawartym w nim przesłaniem?
• przypomnienie wiadomości o życiu i twórczości J. Ch. Andersena, ewentualnie wyszukanie odpowiedniego hasła w encyklopedii,
• wykonanie ćw. na s. 11 i zeszytu ćwiczeń określenie z jakich baśni Andersena pochodzą narysowane postacie, jakie znamy inne jego baśnie, które z tych postaci mogłyby istnieć w rzeczywistości.

PRACA W DOMU:

"Jak widzę siebie za 10-14 lat? Do jakich gwiazd chcę dolecieć?" praca plastyczna, technika dowolna; praca powinna zostać uzupełniona kilkuzdaniowym podpisem.

CZASOWNIK

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne rozwiązanie krzyżówki z i zeszytu ćwiczeń (str. 12),
• wspólne przypomnienie znaczenia wyrazu będącego rozwiązaniem krzyżówki,
• zabawa pantomimiczna dzieci wybierają jeden czasownik i kolejno pokazują daną czynność, a koledzy odgadują: co robi?
• samodzielne wykonanie ćwiczeń ze s. 13 i zeszytu ćwiczeń, a następnie wspólne sprawdzenie prawidłowości ich wykonania,
• wypisanie na tablicy kilku wyrazów w formie osobowej wspólna próba określenia ich osoby, czasu i rodzaju, i kilku w bezokoliczniku,
• uczniowie wskazują czasowniki, których formy nie można określić,
• wyodrębnienie bezokoliczników i wprowadzenie pojęć: forma osobowa i bezosobowa, czyli bezokolicznik ,
• podanie przykładów czasowników, które odpowiadają na pytanie: co się z nim dzieje? (uczniowie starają się samodzielnie sformułować to pytanie),
• w grupach gromadzenie przykładów czasowników odpowiadających na pytanie: co się z nim dzieje?
• tworzenie w formie zabawy czasowników odrzeczownikowych: nauczyciel wymienia rzeczownik, a uczniowie starają się utworzyć pokrewny czasownik (tę zabawę można poprowadzić w formie konkursu); jeśli uczniowie nie mają problemu z wykonaniem tego ćwiczenia, można pokusić się o podawanie rzeczowników, od których w nie można utworzyć czasowników (np. miska).

PRACA W DOMU:

Ułóż krzyżówkę, której hasłem będzie wyraz: osoba.

BAJKI EZOPA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośne czytanie wybranych bajek przez chętnych uczniów,
• samodzielne ciche zapoznanie się z informacją o autorze,
• swobodne wypowiedzi uczniów: czy w bajkach autorzy, opowiadając o przygodach zwierząt, mówią tylko o zwierzętach; jakie rady dla siebie mogą wyciągnąć z nich czytelnicy?
• propozycje zakończenia bajki o psie i kości,
• podział klasy na 3 grupy: i zapisuje sformułowaną przez siebie propozycję, z jaką może zwrócić się do jeźdźca, II zapisuje prośbę, a III polecenie,
• głośna prezentacja ułożonych tekstów,
• wspólna ocena i próba określenia, czym różnią się te trzy formy wypowiedzi,
• samodzielna praca w zeszycie ćwiczeń na s. 15,
• dyskusja na temat przemyśleń dotyczących różnicy pomiędzy bajką a baśnią podsumowana przez nauczyciela.

PRACA W DOMU:

Próba napisania bajki na podstawie ilustracji zamieszczonych w zeszycie ćwiczeń na s. 14.

KLUB MŁODYCH DETEKTYWÓW

CEL:

• kształcenie umiejętności cichego czytania ze zrozumieniem, współpracy w grupie, twórczego myślenia,
• zapoznanie z najprostszym szyfrem,
• rozbudzenie twórczej aktywności uczniów.

PRZEBIEG LEKCJI

• cicha lektura fragmentu książki "Wakacje z duchami" zamieszczonego w podręczniku,
• swobodne wypowiedzi na temat przygody Paragona, znanych uczniom opowieści o duchach, wyjaśnienie tytułu fragmentu zamieszczonego w podręczniku,
• zaproponowanie uczniom, aby również spróbowali swoich sił w pracy detektywów,
• podział klasy na grupy, które pracują nad wyjaśnieniem tekstu zamieszczonego w zeszycie ćwiczeń,
• odczytanie i porównanie różnych pomysłów wyjaśnienia sensu "tajemniczej" kartki,
• grupy odczytują zaszyfrowaną wiadomość: GAWY DEMYŚL RYDAL POSZY LUCIĄG KYTEJ GAPRZY DEGO RYDY POI LUPO KYKAŻ GAGO DEW RYFOR POMIE LUKRÓT KYKIEJ GASCEN DEKI (odszyfrowanie polega na skreśleniu pierwszej sylaby w każdym słowie, jest to najprostszy szyfr, zwany "Gaderypoluki"),
• podczas przygotowywania scenek uczniowie powinni wykorzystać jak najwięcej elementów przedstawienia (np. teatr cieni, kostiumy z gazet, z przyniesionych kawałków różnych tkanin, efekty akustyczne itp.); im bardziej fantastyczne i grozę budzące będą pomysły lub im dowcipniej grupy zakończą przygodę tym lepiej.

PRACA W DOMU:

Dowiedz się, jakie podania o duchach związane są z twoją najbliższą okolicą i zapisz je w domu w formie krótkiego opowiadania (ewentualnie wymyśl takie podanie, wiążąc je z konkretnym miejscem i wydarzeniem z historii swej miejscowości).

MOI PRZYJACIELE

CEL:

• kształcenie umiejętności formułowania oczekiwań w stosunku do przyjaciół,
• ćwiczenie samodzielnej pracy twórczej,
• wyciąganie wniosków na temat formy bajek.

PRZEBIEG LEKCJI:

• w miarę możliwości dobrze byłoby zorganizować wizytę na lekcji kogoś, kto umie zaśpiewać piosenkę "Moi przyjaciele"; jeśli takiej możliwości nie ma, to tekst powinien zostać wzorowo przeczytany przez nauczyciela,
• swobodne wypowiedzi: czy zgadzasz się z treścią tej piosenki, czy rzeczywiście z przyjaciółmi można wszystko, wystarczy tylko chcieć?
• samodzielna próba dopisania jeszcze jednej zwrotki po uprzedniej wspólnej analizie budowy tego wiersza,
• zapoznanie z fragmentem bajki "Przyjaciele" A. Mickiewicza,
• praca w grupach stworzenie i zapisanie prozą zakończenia bajki,
• porównanie wymyślonych zakończeń z oryginałem, wyciągnięcie wniosku, że często zakończeniem bajki jest przysłowie.

PRACA DOMOWA:

Zaprojektuj i wykonaj wakacyjną kartkę pocztową. Napisz kilka zdań z wakacji do przyjaciela, który pozostał w domu. Pamiętaj o właściwym zaadresowaniu kartki.

KOSMICZNY PRZYJACIEL

CEL:

• kształcenie umiejętności cichego czytania ze zrozumieniem,
• ćwiczenie umiejętności wyodrębniania i zapisywania w punktach najważniejszych wydarzeń,
• kształtowanie umiejętności budowania i odpowiedniego wykorzystywania argumentów, pracy w grupach, wrażliwości na potrzeby "innych".

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna cicha lektura fragmentu powieści "E. T.",
• praca indywidualna próba zapisania w punktach najważniejszych zdaniem ucznia wydarzeń zawartych w przeczytanym tekście,
• głośne przeczytanie i porównanie kilku przykładowych planów,
• swobodne wypowiedzi jakie emocje odczuwałem podczas tej lektury?
• podział klasy na 3 grupy: dobrych kosmitów, naukowców i dzieci kolegów Eliotta,
• każda grupa przygotowuje argumenty, którymi mogliby się posługiwać jej członkowie podczas spotkania trójstronnego,
• ćwiczenie dramowe każda grupa wybiera spośród siebie dwóch przedstawicieli, którzy wchodzą w role reprezentowanych postaci,
• spotkanie musi rozpocząć się w konkretnie określonej sytuacji np.: E. T. powrócił, by odwiedzić Eliotta i naukowcy zatrzymali ich obu; rolę gospodarza spotkania powinien przyjąć na siebie nauczyciel i na początku przedstawić jego podstawowy cel ustalenie, czy można pozwolić odlecieć kosmicie; podczas debaty jej uczestnicy mogą korzystać z pomocy doradców ze swojej grupy, .

PRACA DOMOWA

:
Napisz list do kosmity.

KIEDY TO BYŁO?

CEL:

• przypomnienie i utrwalenie wiadomości dotyczących czasownika,
• ćwiczenie umiejętności odmiany czasownika przez liczby, osoby i czasy,
• określenie zasady pisowni czasowników w 1 osobie liczby pojedynczej czasu teraźniejszego.

PRZEBIEG LEKCJI:

• zabawa w grupach polegająca na szybkim podzieleniu podanych przez nauczyciela czasowników na zbiory pod względem czasu, w jakim występują; czasowniki mogą znajdować się na kartce, a każda z grup otrzymuje dodatkowo jedną z 3 kartek:

1. Właśnie teraz...
2. Dawno, dawno temu...
3. Kiedy nadejdą wakacje...

PRACA W DOMU:

Napisz, co wczoraj robiłeś. Podkreśl czasowniki. Podaj, w jakim czasie występują.

KSIĄŻKA, ŻEBY MÓWIĆ PRAWDĘ, MUSI KŁAMAĆ

CEL:

• ćwiczenie umiejętności cichego czytania ze zrozumieniem,
• wprowadzenie i wyjaśnienie pojęcia fikcji literackiej,
• zrozumienie, że literatura nigdy nie ukazuje prawdziwego życia,
• wyjaśnienie różnicy pomiędzy fikcją a kłamstwem.

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna cicha lektura tekstu zamieszczonego w podręczniku,
• próby podsumowania informacji uzyskanych podczas czytania tekstu,
• sformułowanie definicji fikcji literackiej,
• swobodne wypowiedzi jak rozumiem różnicę pomiędzy kłamstwem a fikcją,
• wspólne oglądanie reprodukcji obrazów, zdjęć przedstawiających rzeźby, fotosów ze sztuk teatralnych i filmów,
• rozmowa na temat twórczego i niszczącego wpływu wyobraźni i fantazji,
• praca w grupach próba stworzenia opowiadania w pierwszej osobie, będącego opisem kłamstwa w życiu codziennym.

PRACA W DOMU:

Zajrzyj do pracy domowej z wczorajszego dnia. Zastanów się, ile musiałbyś jeszcze napisać, żeby dokładnie opowiedzieć jeden dzień swojego życia.

MARZENIA, MARZENIA...

CEL:

• kształcenie umiejętności dokonywania analizy tekstu wiersza, umiejętności określenia cech postaci na podstawie treści jej wypowiedzi,
• ćwiczenie umiejętności formułowania w formie literackiej i plastycznej swych marzeń.

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne próby odpowiedzi na pytania zamieszczone w zeszycie ćwiczeń,
• porównywanie i uzasadnianie odpowiedzi,
• zwrócenie uwagi na formy czasownika użyte w wierszu (bez wdawania się w informacje na temat trybu przypuszczającego), odpowiedzi na pytanie, o czym taka forma świadczy,
• przypomnienie książek, wierszy, w których głównym motywem postępowania bohaterów było realizowanie ich najbardziej nawet fantastycznych marzeń (np. "Piotruś Pan", "Pilot i ja" itp.),
• uczniowie samodzielnie lub w grupach piszą krótkie opowiadanie "Sen moich marzeń".

PRACA W DOMU:

Praca plastyczna ilustracja do własnego opowiadania.

ZŁOTODAJNA MOC

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne ciche czytanie tekstu mitu (bez wprowadzania terminu),
• informacja, że z podobnymi opowieściami uczniowie spotkają się w 5 klasie,
• indywidualna praca nad uporządkowaniem punktów planu w ćw. 7 na s. 36 podręcznika,
• wspólne wyjaśnienie pojęć: chochlik drukarski, chronologiczny,
• ćwiczenie dramowe w kręgu: wszyscy na krótką chwilę stają się królem Midasem, który otrzymał czarodziejską moc, a następnie jego dziecko zamienione w złoto,
• swobodne wypowiedzi co czułem jako król mający złowrogą moc i jako dziecko zamienione w złoto?
• dyskusja, co oznacza wypowiedź nieznajomego: "Jesteś mądrzejszy niż wczoraj, Midasie" jak potoczyłoby się życie Midasa, gdyby nie otrzymał groźnego daru, o co chciałbym poprosić nieznajomego, gdyby do mnie przyszedł, jak można jednym zdaniem podsumować sens opowieści o Midasie?
• wspólne układanie dialogu między królem a nieznajomym w ćw. 2 na s. 27 i zeszytu ćwiczeń.

PRACA W DOMU:

Ćw. 3 na s. 28 i zeszytu ćwiczeń.

KWIAT AMETYSTU

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• wspólne oglądanie próbek różnych kamieni szlachetnych lub ich zdjęć,
• krótka dyskusja: dlaczego te kamienie stanowią przedmiot pożądania?
• uczniowie samodzielnie czytają tekst zamieszczony w podręczniku,
• próba samodzielnego wyjaśnienia niezrozumiałych określeń,
• próba oceny postępowania Gotfryda,
• próba określenia czasu akcji,
• próba poprawienia (zamiana zdań na równoważniki zadań) zaproponowanych przez autora punktów planu,
• propozycje zakończenia prezentowanej baśni w formie kilkuzdaniowej wypowiedzi pisemnej,
• wyjaśnienie, kim byli rycerze, jakie cechy charakteru wyróżniały ich spośród innych,
• prezentacja dowolnej pozycji książkowej dla młodzieży zawierającej współczesne zasady savoir-vivre'u,
• praca plastyczna "Kwiat ametystu".

PRACA W DOMU:

Wykonanie w zeszycie przedmiotowym ćw. 3 ze s. 30 i zeszytu ćwiczeń.

CZASOWNIK W ZDANIU

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• minikonkurs: nauczyciel wymienia wiele czasowników w różnych osobach i czasach, a uczniowie starają się po kolei określać ich formę,
• uczniowie samodzielnie wykonują ćw. 1 i 2 ze s. 31 i zeszytu ćwiczeń,
• nauczyciel wprowadza pojęcie: orzeczenie, wyjaśnia je, wskazuje na przykładach,
• wspólne wykonanie ćw. 3 ze s. 32 i zeszytu ćwiczeń,
• przypomnienie poznanych dotychczas nazw części mowy,
• utrwalenie wiadomości na temat przysłówka i wykonanie ćw. 4 ze s. 32 i zeszytu ćwiczeń.

PRACA W DOMU:

Porównaj plan baśni "Kwiat ametystu" zamieszczony w podręczniku i wykonany podczas lekcji. Który napisany jest z wykorzystaniem czasowników w formie osobowej? Wypisz te czasowniki. Napisz, jaką funkcję pełnią w zdaniu. Napisz, który sposób formułowania punktów planu jest twoim zdaniem zręczniejszy.

ZANIM MAZUREK STAŁ SIĘ HYMNEM

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośne czytanie tekstu "Pieśni Legionów...",
• samodzielna praca z tekstem uczniowie ołówkiem podkreślają te fragmenty, które różnią się od obecnego tekstu hymnu,
• porównanie dokonanych poprawek, próba wspólnego zaśpiewania dawnego tekstu,
• głośne czytanie zawartych w podręczniku informacji o historii tej pieśni,
• podział klasy na grupy praca z encyklopedią:

I odnajduje informacje na temat Napoleona Bonaparte, porównuje je z zawartymi w podręczniku i uzupełnia tymi, które jej zdaniem są bardzo istotne
II odnajduje informacje na temat generała Dąbrowskiego
III odnajduje informacje na temat Stefana Czarnieckiego

PRACA W DOMU:

Tekst 2. I 3. Zwrotki "Mazurka Dąbrowskiego" na pamięć.

KSIĘGA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośna lektura tekstu zawartego w podręczniku,
• swobodne wypowiedzi uczniów na temat ich stosunku do Biblii; znajomości opowieści w niej zawartych, rozmowa o historii Adama i Ewy,
• podanie podstawowych informacji na temat Biblii (zwłaszcza podział na Stary i Nowy Testament),
• wspólna analiza tekstu wprowadzającego w zeszycie ćwiczeń na s. 35 i zamieszczonych w tym rozdziale reprodukcji,
• próby ustnego opisu postaci przedstawionych w scenie Zwiastowania,
• samodzielne wykonanie polecenia z i zeszytu ćwiczeń (s. 35).

PRACA W DOMU:

Wykonanie polecenia ze s. 36 i zeszytu ćwiczeń.

KIM JESTEM?

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• prezentacja przyniesionych do klasy zdjęć uczniów i przeczytanie podpisów pod nimi,
• głośne przeczytanie tekstu z podręcznika,
• ćwiczenie dramowe rzeźby: "Jaki jestem jaki chciałbym być?" (uczniowie w grupach stają przed klasą i przybierają pozę najlepiej oddającą ich najbardziej charakterystyczną, indywidualną cechę),
• próba określenia jednym słowem kilku lub wszystkich kolegów z klasy (anonimowo, na osobnych kartkach); odczytywać musi nauczyciel, którego zadaniem jest natychmiastowe eliminowanie ewentualnych określeń obraźliwych,
• samodzielny zapis zobiektywizowanego opisu "Jaki jestem, jaki będę?"
• wykonywanie żartobliwych lub poważnych wizytówek na teraz i na przyszłość.

PRACA W DOMU:

Wykonanie identyfikatorów wg wzoru:

W NANGIJALI

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• słuchanie lektury tekstu "W Nangijali",
• swobodne wypowiedzi na temat własnych przeżyć i skojarzeń podczas słuchania przytoczonego fragmentu książki,
• próba oceny głównych bohaterów i wyjaśnienia tytułu powieści, z której pochodzi poznany fragment,
• wspólne formułowanie definicji bohaterstwa,
• próba określenia, czym jest Nangijala, dlaczego tam Karol czuje się "zdrowy i wesoły w każdej części ciała", jak można zrozumieć informację, że w Nangijali czas płynie inaczej w stosunku do czasu ziemskiego,
• samodzielna praca plastyczna "Wiśniowa Dolina"

PRACA W DOMU:

Ćw. 2 ze s. 39 i zeszytu ćwiczeń.

SZYBKO

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• zabawa w skojarzenia: każdy uczeń podaje, co mu się kojarzy ze słowem: szybko,
• wspólna próba wyjaśnienia powiedzenia: "Kiedy się człowiek spieszy, diabeł się cieszy",
• samodzielne ciche czytanie wiersza "Szybko", a następnie próba interpretacji wiersza przez chętnych uczniów,
• uczniowie zgłaszają zaobserwowane różnice pomiędzy pierwszą i drugą zwrotką, zwrócenie uwagi na rolę powtórzeń i znaków przestankowych w tekście,
• samodzielne sformułowanie pisemnej wypowiedzi pt. "Najbardziej nie lubię..." (próba stworzenia własnej rymowanki podobnej do omawianego wiersza),
• swobodne wypowiedzi na temat związku wiersza "Szybko" z zamieszczoną w podręczniku reprodukcją.

PRACA W DOMU:

Wymyśl przysłowie mówiące o tym, kiedy diabeł się smuci.

RZECZOWNIK

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• minikonkurs samodzielne wykonanie w określonym czasie (np. 3 minuty) ćw. 2 ze s. 43 i zeszytu ćwiczeń,
• uczniowie kolejno układają zdania z wybranym rzeczownikiem z grupy wskazanej przez zwycięzców, którzy teraz pełnią rolę sędziów,
• kolejni zwycięzcy oceniają wykonanie ćw. 4 (tworzenie liczby mnogiej) i ewentualnie podają kolejne przykłady,
• następna grupa sędziów ocenia odpowiedni dobór rodzajnika do zapisanych rzeczowników.

Zabawę można wydłużać lub skracać zgodnie z potrzebami, koncentrując się głównie na tych zagadnieniach, które sprawiają uczniom problemy.

PRACA W DOMU:

Napisz zdanie z jak największą liczbą rzeczowników, np. Hrabia Henryk jest miłośnikiem sztuki, opiekunem artystów i sponsorem muzeów. Otocz pętlą wszystkie wykorzystane rzeczowniki.

GŁUPI MACIUŚ

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• nauczyciel prosi uczniów, aby spojrzeli na tekst "Głupi Maciuś" (nie czytali) i odpowiedzieli na pytanie, jakie jest jego przeznaczenie,
• przeczytanie tekstu z podziałem na role,
• określenie cech czytanego tekstu, wprowadzenie pojęć: utwór dramatyczny, scenariusz, tekst główny i tekst poboczny,
• wspólna ocena postępowania Maciusia czy słusznie został nazwany Głupim, jak radził sobie w trudnych chwilach?
• swobodne wypowiedzi "Moja metoda na kłopoty" (wszystkie pomysły są zapisywane, z najlepszych powstanie "Poradnik na trudne chwile dla biednych uczniów", który można rozprowadzić wśród innych klas),
• ćwiczenie w grupach: wyszukiwanie argumentów, które można byłoby przeciwstawić opiniom Leśnego Dziadka na temat ludzi,
• przedstawienie wyników wspólnej pracy, np. W formie gry dramowej (nauczyciel jest Leśnym Dziadkiem a przedstawiciele grup obrońcami ludzi),
• samodzielna analiza ilustracji do noweli H. Sienkiewicza "Janko Muzykant" zamieszczonych w zeszycie ćwiczeń na s. 45 i próba ułożenia krótkiego opowiadania na podstawie ilustracji,
• nauczyciel ocenia, która z wersji opowiadania jest najbliższa pomysłowi Sienkiewicza,
• rozmowa na temat różnic i podobieństw pomiędzy bohaterami Henryka Sienkiewicza i Lucjana Rydla.

PRACA W DOMU:

Wyobraź sobie, że Leśny Dziadek spotkał:
a) nauczyciela przyrody
b) ministra leśnictwa
c) gangstera zakopującego w lesie dowody przestępstwa.
Napisz mowę Dziadka do wybranej postaci.

KLOCKI

CEL:

• kształcenie umiejętności analizowania utworu poetyckiego,
• samodzielne dochodzenie do znaczenia pojęcia: ekologia,
• kształcenie umiejętności formułowania argumentów w dyskusji,
• kształcenie umiejętności pracy ze słownikiem,
• ćwiczenie pisania notatek.

PRZEBIEG LEKCJI:

• sprowokowanie przez nauczyciela dyskusji na temat wymierania gatunków roślin i zwierząt, powiększania się terenów zajętych przez fabryki, ośrodki miejskie itp.,
• wzorowe odczytanie wiersza "Klocki",
• rozmowa na temat adresatów tego utworu, jego wymowy,
• propozycje określenia tematyki wiersza połączone z analizą reprodukcji zamieszczonych w podręczniku,
• próba samodzielnego sformułowania definicji pojęcia: ekologia,
• poszukiwanie w słowniku języka polskiego hasła: ekologia,
• porównanie swojej definicji i odczytanej w słowniku,
• samodzielne sformułowanie notatki z dyskusji,
• czytanie wybranych notatek i ich omówienie.

PRACA W DOMU:

Praca plastyczna "W ekologicznym mieście".

KTO WYCINA PUSZCZĘ?

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne zapoznanie się z komiksem "Kto wycina puszczę?",
• głośna lektura informacji na temat komiksu zamieszczonej w podręczniku,
• wspólne oglądanie komiksów przyniesionych przez uczniów i nauczyciela, prezentacja kilku z nich, wskazanie wartościowych tytułów,
• wspólna próba sformułowania definicji komiksu,
• swobodne wypowiedzi: jak moim zdaniem powstaje komiks, jakie znaczenie ma najczęściej spotykany zapis tekstu literami drukowanymi?
• praca w grupach: wybór poznanego utworu literackiego i próba wykonania do niego komiksu.

PRACA W DOMU:

Dokończyć rysowanie komiksu.

OŚMIESZONY KRZYŻAK

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne ciche czytanie tekstu z jednoczesnym podkreślaniem wyrazów niezrozumiałych,
• wspólna próba wyjaśnienia trudniejszych wyrazów przy pomocy odnośników zamieszczonych w podręczniku, słownika języka polskiego, własnych wiadomości,
• wyszukanie zwrotów staropolskich użytych w tekście i wyjaśnienie ich znaczenia,
• rozmowa na temat, czy mimo wielu wieków oddalenia bohaterowie opowiadania (zwłaszcza paź) wydają się uczniom obcy,
• określanie, które z wydarzeń opisanych w tekście mogłyby wydarzyć się współcześnie, jakie realia trzeba byłoby zmienić,
• próba oceny kawału, jaki paź zrobił posłowi krzyżackiemu,
• wyciągnięcie wniosków na temat stosunków polsko-krzyżackich na podstawie zachowania bohaterów tekstu,
• swobodne wypowiedzi wymienianie się informacjami na temat Zakonu Krzyżackiego, walk Krzyżaków z Polakami i Litwinami,
• głośne przeczytanie informacji historycznych zawartych w podręczniku,
• uważna analiza reprodukcji obrazu Matejki umieszczonej w podręczniku, w miarę możliwości zaprezentowanie również reprodukcji przedstawiającej obraz "Bitwa pod Grunwaldem",
• praca z encyklopedią: wyszukanie wiadomości na temat św. Stanisława i zapisanie jej w formie krótkiej notatki.

PRACA W DOMU:

Samodzielna praca pisemna: "Mój najzabawniejszy kawał"

SZKOLNE KŁOPOTY JANA MATEJKI

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• wspólne oglądanie reprodukcji obrazów Jana Matejki,
• nawiązanie do poprzednich lekcji wykorzystujących 2 spośród jego obrazów,
• odszukanie w encyklopedii notki biograficznej na temat malarza,
• głośne czytanie tekstu "Szkolne kłopoty Jana Matejki",
• próba wspólnej dyskusji: kim mógł stać się Matejko, gdyby jego ojciec nie zgodził się na zmianę szkoły; czy wśród uczniów naszej szkoły lub klasy jest ktoś, kto mógłby stać się znanym malarzem, pisarzem; jakim jest dzisiaj uczniem, kolegą, czy łatwo jest mu godzić swoje pasje, zainteresowania z koniecznością codziennej nauki wielu przedmiotów?
• rozmowy na temat: na czym polegają podobieństwa i różnice pomiędzy szkołą XIX w. I współczesną? Gdzie wolisz się uczyć?
• wyjaśnienie pojęć: talent i antytalent.

PRACA W DOMU:

Samodzielne formułowanie wypowiedzi pisemnej: "Czuję, że mam talent do..."

RZECZOWNIK w ZDANIU

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• krótka samokontrola samodzielna próba uzupełnienia zdań w ćw. 1 na s. 55 i zeszytu ćwiczeń,
• wspólne uzupełnianie zdań w ćw. 2 zgodnie z podanymi pytaniami sugerującymi przypadek brakującego rzeczownika,
• wprowadzenie pojęcia: podmiot, wyjaśnienie go przez nauczyciela, podanie przykładów,
• wspólne ćwiczenie w odnajdywaniu podmiotu w zdaniu,
• samodzielne wykonanie ćw. 3 i 4 na s. 56 w i zeszycie ćwiczeń.

PRACA W DOMU:

Ułóż zdania z następującymi podmiotami: kaczątko, Paragon, Marsjanin, złoto, rycerze, mazurek, bracia, czarnoksiężnik, Krzyżacy, Matejko.

FIGLE WYRAZÓW

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• ciche czytanie wiersza 'Figielek",
• głośne czytanie wiersza Tuwima z podziałem na role (każde dziecko przyjmuje rolę innego zwierzęcia i swoją mimiką i gestem próbuje pokazać, co oznaczają określenia użyte przez poetę),
• wytłumaczenie związków frazeologicznych występujących w utworze, wyjaśnienie, czy można je rozumieć dosłownie,
• zabawy wyrazami minikonkursy, np.:

a) utwórz jak najwięcej wyrazów, w których mieści się słowo lew lub teczka
b) spróbuj ułożyć rebusy z wykorzystaniem tych wyrazów
c) utwórz jak najwięcej wyrazów, które można zbudować z liter zawartych w wyrazach: polewaczka, mysikróliczek,

PRACA W DOMU:

Ćw. 6 ze s. 58 i zeszytu ćwiczeń.

PIERWSZY PRZYJACIEL

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna lektura fragmentu książki "Bez rodziny",
• rozmowa kierowana: określenie prawdopodobnego miejsca i czasu akcji, wyodrębnienie głównego bohatera, określenie postaci narratora,
• gromadzenie określeń potrzebnych do scharakteryzowania przyjaciela,
• odpowiedzi na pytanie: czy dziecko z Domu Dziecka lub bezdomny mógłby zostać twoim przyjacielem?
• próba zainscenizowania dramy na ten temat (w pierwszej scence rolę "innego" może przyjąć nauczyciel, utrudniając potencjalnemu przyjacielowi nawiązanie bliższego kontaktu, następna scenka może uwypuklać sytuację odwrotną, gdy "inny" jest odrzucony przez środowisko), ćwiczenie można powtórzyć kilkakrotnie (dopóki będą chętni uczniowie),
• dyskusja na temat obejrzanych scenek uwzględniająca pojęcia tolerancji i nietolerancji, zwrócenie uwagi na lokalne przejawy nietolerancji,
• podział na grupy tworzenie w formie literackiej dalszego ciągu opowiadania.

PRACA W DOMU:

Wypowiedź pisemna "Mój przyjaciel (prawdziwy lub wyobrażony)".

MODLITWA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• wzorowe odczytanie tekstu przez nauczyciela,
• wspólne wyjaśnienie tytułu "Modlitwa", określenie adresata wypowiedzi i odbiorcy utworu,
• odnalezienie w tekście próśb do Boga,
• swobodne wypowiedzi na temat aktualności tych postulatów,
• podanie czasu powstania utworu, nakreślenie tła historycznego i próba określenia przez uczniów znaczenia tego faktu dla zawartych w tekście treści i emocji,
• wspólne oglądanie przyniesionych do klasy zdjęć, pocztówek przedstawiających polskie pomniki poświęcone wydarzeniom, a nie ludziom,
• analiza treści i wymowy tych rzeźb, próba określenia przyczyn, dla których w Polsce większość pomników wiąże się z wydarzeniami militarnymi,
• samodzielny wybór najważniejszej, zdaniem ucznia, i nadal aktualnej wartości wśród tych, o których jest mowa w wierszu,
• praca w grupach (podział zgodny z dokonanym wyborem wartości) wybór formy plastycznej i wykonanie pomnika tej wartości, ustne uzasadnienie dokonanego wyboru.

PRACA W DOMU:

Samodzielny opis pomnika wykonanego w grupie.

POTOP

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna lektura tekstu "Księga" i spokojne zapoznanie się z reprodukcjami obrazów w podręczniku i zeszycie ćwiczeń,
• rozmowa na temat potopu: jak źli musieli być ludzie, żeby zasłużyć na taką karę; czym musiał wyróżniać się Noe; jakie wnioski można wyciągnąć z faktu, że Bóg składa obietnicę człowiekowi (jednak miłosierdzie Boże!), dlaczego tęcza stała się znakiem obietnicy?
• wspólne gromadzenie słownictwa określającego emocje odczuwane podczas czytania tekstu, dyskusji, oglądania prezentowanych obrazów,
• samodzielne formułowanie wypowiedzi pisemnej na temat emocji odczuwanych podczas oglądania obrazu, który poruszył uczniów najmocniej.

PRACA W DOMU:

Napisz dialog między postaciami obrazu "Ucieczka do Egiptu".

NASZE PRAWA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna lektura tekstu zamieszczonego w podręczniku,
• swobodne wypowiedzi dotyczące problemów poruszonych przez autora i pogłębionych pytaniami zawartymi na s. 91-92,
• praca w grupach analiza regulaminu klasy, szkoły,
• grupy przygotowują swoją opinię na temat tych dokumentów, formułują postulaty zmian (wszystkie wypowiedzi muszą być spójne w treści i formie, poparte konkretnymi argumentami),
• ogólne przedstawienie Deklaracji Praw Dziecka jako ogólnoświatowej propozycji zagwarantowania praw osób niepełnoletnich,
• wspólne wyjaśnienie pojęć: godność i poniżenie.

PRACA W DOMU:

Samodzielna praca pisemna: "Czułem, że mnie poniżono..." lub "Obserwowałem, jak poniżono..."

CICHA NOC, ŚWIĘTA NOC

CEL:

Lekcja powinna odbywać się w scenerii świątecznej, przy ubranej choince, wszyscy powinni wspólnie śpiewać kolędy. Najlepiej byłoby, gdyby te zajęcia poprzedzały klasową Wigilię.

PRZEBIEG LEKCJI:

• próba określenia nastroju stworzonego w klasie za pomocą dekoracji wykorzystującej elementy polskiej tradycji gwiazdkowej,
• wysłuchanie dowolnej kolędy z kasety magnetofonowej lub zagranej na jakimś instrumencie przez jednego z uczniów,
• praca plastyczna: "Ilustracja do wybranej kolędy", omówienie nastroju rysunków, ich związku z tekstem, melodią, nastrojem kolędy,
• głośne odczytanie przez nauczyciela tekstu kolędy: "Bóg się rodzi", poprzedzone wspólnym śpiewem,
• próba wyjaśnienia określeń typu: blask ciemnieje, określenie ich znaczenia dla budowania nastroju utworu,
• próba stworzenia własnych, podobnych określeń,
• wspólne zaśpiewanie kolędy "Cicha noc", w miarę możliwości wysłuchanie lub przedstawienie tej pieśni w innej wersji językowej, zwrócenie uwagi na ogólnoświatowe znaczenie zbliżającego się święta,
• oglądanie reprodukcji obrazów, pocztówek związanych z Bożym Narodzeniem, wspólne określenie ich nastroju,
• wysłuchanie kolędy "Mizerna, cicha" np. W wykonaniu solistów opery lub jednego z zespołów ludowych,
• wyszukiwanie określeń staropolskich i próba ich przełożenia na język współczesny,
• samodzielna wypowiedź pisemna "Moja ulubiona kolęda",
• śpiewanie ulubionych kolęd uczniów i nauczyciela.

CUDA i DZIWY

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna cicha lektura wiersza,
• swobodne wypowiedzi określające charakter przeczytanego wiersza,
• rozmowa na temat roli marzeń i fantazji w życiu człowieka, interpretacja ostatniej zwrotki utworu,
• krótka rozmowa o najczęstszych ludzkich marzeniach, np. marzenie o aktorskiej sławie,
• indywidualne przygotowywanie inscenizacji wiersza,
• powołanie jury konkursu recytatorskiego,
• próby recytacji z ewentualnym wykorzystaniem przygotowanych rekwizytów, efektów akustycznych itp.,
• ocena występów przez jury (uzasadnienie),
• praca w grupach próba stworzenia nowej wersji utworu.

PRACA W DOMU:

Wykonanie ilustracji do wybranej zwrotki wiersza J. Tuwima lub własnego utworu.

UKRADLI I MOŻNA SPAĆ...

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielne ciche czytanie fragmentu powieści "Długi deszczowy tydzień",
• minikonkurs: pierwsze pytanie dotyczące tekstu zadaje nauczyciel (można wykorzystać polecenia z podręcznika), następne układają uczniowie i zadają wybranym kolegom; pytania i odpowiedzi są oceniane przez nauczyciela, powinny znaleźć się wśród nich przykłady charakteryzowania bohaterów na podstawie informacji z tekstu,
• wspólna analiza zdjęć rzeźb zamieszczonych w zeszycie ćwiczeń,
• próba określenia własnych wrażeń, przemyśleń związanych z prezentowanymi dziełami sztuki, wyciągnięcie wniosku, jak różne mogą być reakcje na to samo dzieło,
• zabawa ćwiczenie umiejętności zapisywania określonej wiadomości (np. "Jutro idziemy na wycieczkę krajoznawczą.") na kilka sposobów,
• głośne zaprezentowanie kilku pomysłów i wspólna ocena.

PRACA W DOMU:

Przygotowanie albumu związanego z lokalną sztuką ludową lub lokalnymi zabytkami.

PRZYMIOTNIK

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• posegregowanie na 3 grupy zapisanych na tablicy (lub na kartce wręczonej każdemu uczniowi) wyrazów: rzeczowników, czasowników, przymiotników,
• samodzielne wykonanie ćw. 1 i 2 ze str. 75 w i zeszycie ćwiczeń,
• uczniowie nawzajem w łańcuszku podają sobie hasło dowolny rzeczownik, a kolega uzupełnia wybranym przymiotnikiem o odpowiedniej końcówce,
• samodzielna praca ćw. 4 s. 76 w i zeszycie ćwiczeń,
• głośne odczytywanie ułożonych zdań i ocena ich poprawności.

PRACA W DOMU:

Do podanych rzeczowników dopisz określające je przymiotniki i ułóż z nimi zdania lub krótkie opowiadanie : chłopcy, dziewczynek, psom, policjantów, stołami, nogach.

SPISEK BABY JAGI

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• rozwiązywanie krzyżówki zamieszczonej w zeszycie ćwiczeń, krótka informacja o Janinie Porazińskiej, zapisanie notatki w zeszytach,
• przypomnienie autorów znanych baśni (J. CH. Andersen, bracia Grimm, Ch. Perrault),
• próba zdefiniowania baśni i podkreślenie różnicy z bajką,
• podział na role i głośne odczytanie fragmentu musicalu "Gawęda w krainie czarów",
• zabawa-gra: kto wypisze, np. W ciągu 1 minuty najwięcej postaci baśniowych występujących w tym tekście,
• określenie, z jakich baśni pochodzą te postacie,
• odszukiwanie nieistniejących lub rzadko występujących wyrażeń wykorzystanych przez W. Chotomską,
• próba określenia roli tych wyrażeń w tekście,
• zabawa wyrazami np. tworzenie ciągu wyrazowego zaproponowanego w podręczniku lub tworzenie zupełnie nowych wyrazów,
• swobodne wypowiedzi na temat, czy prawdą jest, że trzeba śmiało iść przez życie, a baśń sama się zjawi, czy na odważnych czeka tylko baśń, czy warto szukać w życiu baśni, czy z baśni się wyrasta?

Jako pomoc można wykorzystać fragment tekstu piosenki będącej finałem widowiska "Gawęda w krainie czarów":
"Chleb i masło to za mało dla człowieka,
jeszcze trzeba nam fantazji parę deka.
Trochę czarów, trochę baśni,
żeby stary świat rozjaśnić,
więc od bajek nigdy w życiu nie uciekaj.
Z krainy czarów nie wagaruj,
przed bajką nie zamykaj drzwi.
Kto chce choć trochę świat rozjaśnić,
ten szuka baśni tak, jak my!
W miarę możliwości można wysłuchać lub nauczyć się jednej z piosenek z tego widowiska.

PRACA W DOMU:

Samodzielna wypowiedź pisemna: "Jak użyję swojej czarodziejskiej mocy?"

NA RATUNEK OBIEŻYŚWIATOWI!

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• rozmowa na temat postaci znanych z literatury, filmu obrońców biednych np. Janosik, Robin Hood, porównanie ich z rycerzami,
• samodzielna cicha lektura tekstu "Na ratunek Obieżyświatowi!"
• próba wspólnej oceny postępowania Robin Hooda i szeryfa: po której stronie była słuszność, kogo i dlaczego uznasz za przestępcę?
• rozmowa na temat wpływu strachu na ludzkie postępowanie, przewagi siły moralnej i siły rozumu nad siłą fizyczną, sytuacji, w których sprawiedliwość (Robin) musi przeciwstawić się prawu (szeryf),
• w grupach: analiza ilustracji zamieszczonych w zeszycie ćwiczeń na s. 80; określanie, co powinien zrobić współczesny Robin Hood (nie będzie napadał na bank, ale może wytoczyć proces urzędowi skarbowemu),
• próba wymyślenia podobnej sytuacji i przedstawienie jej w formie pantomimy,
• odpowiedź na pytanie, na ile aktualna jest postawa Robin Hooda.

PRACA W DOMU:

Dowiedz się, kto powiedział "Zło dobrem zwyciężaj!"

WARSZAWIANKA

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• wysłuchanie "Warszawianki" z płyty lub kasety,
• próba zaśpiewania lub prawidłowego wyrecytowania tekstu 1. Zwrotki i refrenu pieśni,
• samodzielne odczytanie informacji na temat historii jej powstania,
• opowiadanie nauczyciela o powstaniu listopadowym,
• zapisanie notatki,
• podkreślenie w tekście i odszukanie w słowniku niezrozumiałych wyrazów,
• wyjaśnienie pojęć: język podniosły i język potoczny,
• próba "przetłumaczenia" tekstu "Warszawianki" na język potoczny, omówienie efektów takiego zabiegu, wyciągnięcie wniosku, że na najpoważniejsze tematy (walka o wolność Ojczyzny) trzeba mówić językiem podniosłym.

PRACA W DOMU:

Opanowanie tekstu 1. Zwrotki i refrenu "Warszawianki" na pamięć.

KTO JEST KŁAMCĄ?

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• samodzielna cicha lektura zamieszczonego w podręczniku fragmentu powieści "Lew, czarownica i stara szafa", zachęcenie do przeczytania całości,
• dyskusja próba postawienia się na miejscu rodzeństwa: czy uwierzyłbyś, gdyby twoja siostra lub przyjaciel opowiedział ci o odkryciu innego świata za drzwiami starej szafy?
• próba oceny postępowania Łucji i Edmunda,
• wyjaśnienie pojęcia: syn Adama,
• wspólne odszukanie w znanych baśniach prototypu postaci królowej Sekuty, ewentualnie krótkie streszczenie "Królowej śniegu" Andersena,
• odszukanie postaci literackiej, której kłamstwo nie wyszło na dobre,
• podział klasy na grupy: "Pinokiów" i "Edmundów", zgromadzenie argumentów do dyskusji na temat postępowania Edmunda,
• ćwiczenie dramowe spotkanie Pinokia i Edmunda i ich dyskusja na temat kłamstwa.

PRACA W DOMU:

Narysuj plan szkoły i jej otoczenia z zaznaczeniem miejsca, gdzie może znajdować się przejście do innego świata. Nadaj nazwy miejscom zaznaczonym na planie, np. szatnia - Zaułek Wiecznego Pośpiechu.

WIGILIA NA SYBERII

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• w miarę możliwości wysłuchanie nagrania piosenki "Wigilia na Syberii" w wykonaniu Jacka Kaczmarskiego,
• wzorowe odczytanie tekstu przez nauczyciela,
• analiza tekstu, wyjaśnienie, z czego wynika jego smutny nastrój (kontrast między nastrojem świąt a świadomością uwięzienia, niewoli), wskazanie kontrastu jako podstawowej zasady organizującej materiał literacki, wymienianie motywów literackich i kulturowych zastosowanych w tekście (kolęda, tradycje Bożego Narodzenia) i celu ich wykorzystania (pogłębienie kontrastu, zwiększenie nastroju smutku),
• obserwacja czasowników w tekście, odpowiedź na pytanie, dlaczego wszystkie występują w czasie teraźniejszym i przyszłym (przeszłość jest dla bohaterów nieodwracalnie stracona), przedstawienie wniosków na osi czasu:

1) przeszłość - nie mówi się o niej, za bardzo boli co złe, dobre też przez kontrast z teraźniejszością
2) teraźniejszość - niewola, smutek, nędza, samotność, charakteryzuje ją fragment: "sam się w sobie nie mieszczę"
3) przyszłość - charakteryzuje ją zwrot: "nie będzie"

PRACA W DOMU:

Subiektywny opis obrazu "Wigilia na Syberii".

SIOSTRA SIEDMIU KRUKÓW

CEL:

• pogłębienie znajomości cech baśni,
• ćwiczenie umiejętności głośnego czytania i uważnego słuchania,
• kształcenie umiejętności porozumiewania się przy użyciu mowy ciała i mimiki,
• uświadomienie problemów, z jakimi stykają się na co dzień ludzie z uszkodzeniami słuchu,
• kształcenie twórczego myślenia.

PRZEBIEG LEKCJI:

• głośne czytanie tekstu baśni przez wyznaczonych uczniów,
• wspólna próba wyjaśnienia rzadziej spotykanych zwrotów,
• analiza tekstu, wskazywanie charakterystycznych cech baśni (magia słowa, dobra sierotka, której pomaga nawet przyroda, przemiana człowieka w zwierzę, zniszczenie złego czaru po pokonaniu wielu przeszkód, zła siostra króla, dobry król, szczęśliwe zakończenie) oraz nietypowych dla baśni (proces o czary),
• swobodne wypowiedzi na temat, jak można było zapobiec tragedii tej rodziny; uświadomienie, jak wiele złego może spowodować jedno niewłaściwe słowo,
• wymyślanie nowego rozpoczęcia utworu i wyciągnięcie wniosku, że bez tragicznego początku przestałby on być baśnią; zrozumienie, że w baśni musi przeplatać się dobro i zło, że bez nieszczęśliwych wydarzeń nie będzie szczęśliwego zakończenia,
• krótkie ćwiczenie dramowe dialog między siostrą i braćmi po spotkaniu i zapis najciekawszych fragmentów rozmowy,
• zabawa pantomimiczna siostra kruków próbuje przekazać widzom jakąś informację za pomocą gestów,
• chwila rozmowy po zabawie jakie wrażenia odnieśli "mimowie", czy łatwo jest rozmawiać na migi?
• uwrażliwienie na problemy ludzi głuchoniemych, kalekich.

PRACA W DOMU:

Praca literacka: "Co by było, gdyby król nie pojechał do lasu?"

NAJMŁODSI POWSTAŃCY

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• nauczyciel prezentuje albumy zawierające zdjęcia z powstania warszawskiego,
• uczniowie przekazują wiadomości, jakie udało im się zdobyć na temat tego wydarzenia,
• nauczyciel wyjaśnia, uzupełnia, podkreśla najważniejsze fakty,
• wspólne układanie notatki,
• wspólne słuchanie (w miarę możliwości) nagrania piosenki "Pałacyk Michla",
• samodzielne czytanie tekstu i wyjaśnień trudniejszych określeń,
• analiza tekstu, wyjaśnienie, czym jest spowodowany kontrast między tragedią powstania a pozornie beztroskim optymizmem słów (piosenka jest rodzajem magicznego zaklęcia, ma pozwolić zapomnieć o sytuacji powstańców, którzy "na Tygrysy mają visy"),
• rozmowa na temat udziału dzieci w powstaniu pomnik Małego Powstańca,
• próba wspólnego śpiewania poznanej piosenki powstańczej.

PRACA W DOMU:

Nauczyć się słów i melodii piosenki "Pałacyk Michla".

PRAWO DO WOLNOŚCI

CEL:

PRZEBIEG LEKCJI:

• słuchanie tekstu zamieszczonego w podręczniku, prezentowanego przez nauczyciela,
• swobodne wypowiedzi dotyczące problemów zawartych w tekście: kolejne tematy wprowadza nauczyciel, uczniowie powinni samodzielnie spróbować zdefiniować takie pojęcia jak: prawo, wolność, samowola i uzasadnić przyjętą ich interpretację; w toku dyskusji powinno paść wytłumaczenie sformułowań: mądre prawo, rozsądna wolność,
• w parach uczniowie uzupełniają w zeszycie ćwiczeń wywiad dziennikarza z Szybkim Billem.

PRACA W DOMU:

Praca twórcza: "Gdy przyjechałem do Miasta Złoczyńców".