PROGRAM i PODRĘCZNIKI DO JĘZYKA POLSKIEGO

Jest to fragment programu nauczania języka polskiego w klasach 4-6 szkoły podstawowej, zatwierdzonego przez MEN (nr DKW-4014-274/99).
Do programu zostały napisane podręczniki dla klasy czwartej i piątej szkoły podstawowej. Klasa szósta, gotowa w wersji autorskiej, nie ukazała się. Komplet dla każdej klasy składa się z podręcznika, dwóch zeszytów ćwiczeń i poradnika metodycznego. Ukazał się również zestaw testów kompetencji dla klas 4-6.
Projekt: Marek Zadworny Projekt: Roman Kirilenko Projekt: Roman Kirilenko
Projekt: Roman Kirilenko Projekt: Wojciech Markiewicz

TREŚCI PROGRAMOWE

Z konieczności w programie oddzielnie wymieniono treści kształcenia literackiego, językowego, ćwiczeń w mówieniu i pisaniu, edukacji kulturalnej oraz podstaw samokształcenia. Jednak w praktyce należy treści te maksymalnie integrować ze sobą. Ćwiczenia w mówieniu i pisaniu muszą wynikać z omawianych tekstów literackich, podobnie jest z kształceniem językowym wszystkie zjawiska językowe przewidziane w programie można ukazać na przykładzie tekstów literackich. Blokowemu nauczaniu języka polskiego i historii jako nowości w praktyce polskiej szkoły poświęcony będzie osobny rozdział.

KLASA 4


Główne zadanie dydaktyczne (przykładowe propozycje):


  • Zbiór legend, podań regionalnych (autentycznych i/lub wymyślonych przez uczniów).
  • Zbiór baśni (wymyślonych).
  • Adaptacja wybranej lektury na komiks.
  • Zbiór opowiadań (kryminalnych, fantastycznych, historycznych...)
  • Wystawienie wybranej lektury w szkolnym teatrze.

    • W KRĘGU TRADYCJI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ i LUDOWEJ


    (treści obowiązkowe zapisano pogrubionym drukiem)


    1. Historie biblijne (np. potop, Mojżesz, Dawid i Goliat, narodziny Jezusa)

    2. Legendy polskie (np. Lech, Czech i Rus, założenie Gniezna, Popiel i Piast, Krak i Wanda, Wars i Sawa)

    EPIKA

    3. C. Collodi "Pinokio"

    4. Baśnie polskie, np. W opracowaniu J. Porazińskiej (1-2 do wyboru)

    5. J. Drda "Baśnie czeskie" - wybór, np. "Zapomniany diabeł", "Złota paproć"

    6. R. Kipling "Księga dżungli"

    LIRYKA i EPIKA WIERSZOWANA

    7. Kolędy, m. in. F. Karpiński "Bóg się rodzi"

    8. A. Mickiewicz "Pani Twardowska"


    DRAMAT

    9. np. W. Chotomska "Gawęda w krainie czarów" (fragment)


    SZTUKA (przykładowe tematy)

  • Giza piramidy, sfinks
  • Regionalna sztuka ludowa

    • W KRĘGU TRADYCJI i HISTORII POLSKI


    EPIKA

    10. A. Domańska "Paziowie króla Zygmunta" (fragment)

    11. H. Sienkiewicz "Potop" (fragment, np. obrona Częstochowy)

    12. A. Szklarski "Tomek w krainie kangurów" (całość lub obszerne fragmenty)


    LIRYKA

    13. J. Wybicki "Pieśń Legionów Polskich" (2-3 zwrotki)

    14. C. Delavigne "Warszawianka" (I zwrotka)

    15. J. Kaczmarski "Wigilia na Syberii"

    16. Piosenka z powstania warszawskiego, np. "Pałacyk Michla..."


    DRAMAT

    17. np. L. Rydel "Zaczarowane koło" (fragment)


    SZTUKA (jeden z tematów do wyboru)

  • Zabytki najbliższej okolicy
  • J. Hoffman "Potop"
  • Miejsce kultu szczególnie związane z historią Polski, np. Jasna Góra
  • J. Malczewski "Wigilia na Syberii"
  • Sylwetka wybitnego Polaka, np. W. Bogusławski - ojciec teatru polskiego, J. Matejko - malarz historii Polski

    • W KRĘGU WSPÓŁCZESNOŚCI


    EPIKA

    18. Fantastyka (np. C.S. Lewis "Lew, czarownica i stara szafa", W. Kotzwinkle "E.T.")

    19. Kryminał (np. A. Bahdaj "Wakacje z duchami", J. Broszkiewicz "Długi deszczowy tydzień", J. Chmielewska "Wszelki wypadek" - fragment jednego tekstu )

    20. T. Janson "Lato Muminków" (np. opowieść Emmy o teatrze, przedstawienie)

    21. A. Lindgren "Bracia Lwie Serce" (rozdziały I-III)

    22. Sempe i Goscinny "Mikołajek i inne chłopaki" (fragment)

    23. E. Nesbit "Pięcioro dzieci i coś" (fragment)

    24. J.R.R Tolkien "Hobbit" (fragmenty)


    LIRYKA

    25. J. Tuwim "Kwiaty polskie" - Modlitwa

    26. A. Słonimski "Ten jest z ojczyzny mojej"

    27. Piosenki W. Młynarskiego, np. "Nie ma jak u mamy"


    KULTURA (jedno zjawisko kulturowe)

  • film (np. G. Lucas "Gwiezdne wojny")
  • Internet, multimedia (programy edukacyjne do nauki historii, wiedzy o sztuce, encyklopedie multimedialne)
  • komiks (np. Kajko i Kokosz)

    • KLASA 5


    Główne zadanie dydaktyczne (przykładowe propozycje):

  • Współczesne jasełka (na wzór "Betlejem Polskiego" L. Rydla).
  • Zbiór opowiadań "Nasze spotkania z bohaterami mitów".
  • Nagranie słuchowiska na podstawie wybranej lektury.
  • Powieść (zbiór opowiadań) inspirowana "Klubem Włóczykijów" "Szkolni detektywi na tropie skarbów historii".

    • W KRĘGU TRADYCJI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ i LUDOWEJ


    EPIKA

    1. Wybrane mity (np. wojna trojańska, Odyseusz, Herakles, Prometeusz)

    2. W. Makowiecki "Przygody Meliklesa Greka" lub "Diossos" (fragment)

    3. E. Nowacka "Śliczna Tamit" (fragment)


    LIRYKA i EPIKA WIERSZOWANA

    4. K. Ujejski "Maraton" (fragment)

    5. F. Karpiński "Pieśń poranna" lub "... wieczorna"

    6. Regionalna poezja ludowa


    DRAMAT

    7. np. L. Rydel "Betlejem polskie" (fragment), E. Bryll "Na szkle malowane" (fragment)


    SZTUKA (jeden z zaproponowanych tematów)

  • Akropol rekonstrukcja i stan obecny
  • Najsłynniejsze rzeĽby bogów grecko-rzymskich, np. Nike z Samotraki, Zeus i Atena Promarchos Fidiasza, Apollo Belwederski
  • Regionalna sztuka ludowa

    • W KRĘGU TRADYCJI i HISTORII POLSKI


    EPIKA

    8. H. Sienkiewicz "Krzyżacy" (fragment, np. ślubowanie Zbyszka, sąd, rozmowa z Maćkiem o ucieczce z więzienia)

    9. K. Bunsch, fragment wybranej powieści z "cyklu piastowskiego"

    10. H. Sienkiewicz "W pustyni i w puszczy"


    LIRYKA i EPIKA WIERSZOWANA

    11. I. Krasicki "Bajki", np. "Syn i ojciec", "Pan i pies", "Lew pokorny", "Jagnię i wilcy"

    12. A. Mickiewicz "Rok 1812" ("Pan Tadeusz", ks. XI)

    13. Piosenka partyzancka, np. "Hej, chłopcy!"

    14. J. Lechoń "Iliada"


    DRAMAT

    15. A. Fredro "Zemsta" (fragment/y, np. scena przy murze (akt I, sc. 8), rozmowa Rejenta z Mularzami (akt III, sc. 1), Papkin u Rejenta (akt III, sc. 4)


    SZTUKA (jeden z tematów do wyboru)

  • S. Różewicz "Westerplatte", L. Buczkowski "Zakazane piosenki"
  • Zamek Wawelski
  • Sylwetka wybitnego Polaka, np. S. Wyspiański - malarz, poeta, człowiek teatru; F. Chopin - polski kompozytor narodowy


    • W KRĘGU WSPÓŁCZESNOŚCI

    EPIKA

    16. J. Verne "W 80 dni dookoła świata"

    17. Fantastyka (np. K. Bułyczow "Dziewczynka z przyszłości", J. Broszkiewicz "Mój księżycowy pech" - fragment jednego utworu)

    18. J. Meissner "Szkoła orląt" (fragment)

    19. M. Twain "Przygody Tomka Sawyera"

    20. E. Niziurski "Klub Włóczykijów" (fragment)

    21. A. Conan-Doyle - opowiadanie o Sherlocku Holmesie, np. "Zniknięcie młodego lorda"

    22. L.M. Montgomery "Ania z Zielonego Wzgórza"


    LIRYKA (jeden wiersz każdego z twórców)

    23. W. Szymborska, np. "Pochwała złego o sobie mniemania", "Nagrobek"

    24. L. Staff, np. "Podwaliny", "List"

    25. Cz. Miłosz, np. "Który skrzywdziłeś", "Ojciec objaśnia"

    26. W. Broniewski, np. wiersz z tomu "Anka"


    DRAMAT

    27. słuchowisko (np. A. Szczypiorski "Czy nie widział pan mojego psa?")


    KULTURA (jedno zjawisko kulturowe)

  • film (np. S. Spielberg "Indiana Jones i ostatnia krucjata")
  • Internet, multimedia (programy edukacyjne do nauki historii, wiedzy o sztuce, encyklopedie multimedialne)
  • komiks (np. Asterix)

    • KLASA 6


    Główne zadanie dydaktyczne (przykładowe propozycje):


  • Inspirowany "Szatanem z siódmej klasy" K. Makuszyńskiego zbiór opowieści pt. "Moja okolica w czasach wielkich wydarzeń historycznych".
  • Zbiór scenek inspirowanych "Teatrzykiem Zielonej Gęsi".
  • Przedstawienie "Teatrzyk Zielona Gęś ma zaszczyt przedstawić..."
  • Zbiór wspomnień "Nasze wspólne sześć lat".


    • W KRĘGU TRADYCJI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ I LUDOWEJ


    EPIKA

    1. J. Edigey "Strzała z Elamu" (fragment)

    2. H. Sienkiewicz "Quo vadis" (np. rozdziały 66, 69, 70)

    3. S. Lem "Bajki robotów"


    LIRYKA

    4. J. Tuwim "Apokalipsa"

    5. A. Feliński "Boże, coś Polskę..."

    6. Regionalna poezja ludowa


    LITERATURA FAKTU, WSPOMNIENIA

    7. C.W. Ceram "Bogowie, groby, uczeni" (fragment, np. rozdz. "Kule świszczą...")

    8. J. Twardowski "Zeszyt w kratkę"


    DRAMAT

    9. np. J. Słowacki "Balladyna" (fragment, np. scena końcowa akt V, sc. IV)


    SZTUKA (wybrany temat)

  • Collosseum, wzgórze kapitolińskie
  • Regionalna szuka ludowa


    • W KRĘGU TRADYCJI i HISTORII POLSKI


    EPIKA

    10. W. Łysiak "Wyspy zaczarowane" (fragment, np. Wyspa 20 "Kismet")

    11. H. Sienkiewicz "Ogniem i mieczem" (fragment, np. śmierć Podbipięty)

    12. W. Gomulicki "Wspomnienia niebieskiego mundurka"

    13. J. I. Kraszewski "Stara baśń"


    LIRYKA i EPIKA WIERSZOWANA

    14. A. Mickiewicz "Koncert Jankiela"

    15. Pieśń wojskowa z okresu i wojny światowej, np. "Ułani, ułani..."

    16. J. Kaczmarski "Rejtan"

    17. I. Krasicki "Hymn do miłości Ojczyzny"


    SZTUKA (jeden z tematów do wyboru)

  • A. Munk "Zezowate szczęście", L. Buczkowski "Skarb"
  • Sylwetka wybitnego Polaka, np. I. Paderewski - wirtuoz i polityk, S. Moniuszko - twórca pieśni narodowych
  • J. Matejko "Rejtan"
  • J. Hoffman "Ogniem i mieczem"


    • W KRĘGU WSPÓŁCZESNOŚCI


    EPIKA

    18. E. Niziurski "Sposób na Alcybiadesa"

    19. K. Makuszyński "Szatan z siódmej klasy"

    20. I. Jurgielewiczowa "Ten obcy"

    21. Z. Nienacki "Niesamowity dwór" (fragment)


    LIRYKA (po jednym utworze wskazanych twórców)

    22. A. Słonimski, np. "O Polsce słabej", "Chore serce świata"

    23. T. Różewicz, np. "List do ludożerców", "Przepaść"

    24. W. Szymborska, np. "Konkurs piękności męskiej", "Prospekt"

    25. K. I. Gałczyński, np. "Strasna zaba", "Dlaczego ogórek nie śpiewa"


    LITERATURA FAKTU

    26. np. M. Brandys "Śladami Stasia i Nel" (fragment)


    DRAMAT

    27. np. K.I. Gałczyński "Teatrzyk Zielona Gęś" - wybór (np. "Żarłoczna Ewa, "Pogrzeb zbrodniarza wojennego", "Żywcem zapeklowana", "Wieczór sentymentalny")


    KULTURA (jedno zjawisko kulturowe)

  • muzyka pop np. rock (np. Pink Floyd, King Crimson, Simon and Garfunkel...)
  • film (np. L. Bresson "Piąty element")
  • Internet, multimedia (programy edukacyjne, encyklopedie multimedialne)